Przedsiębiorstwo dokonuje bieżąco różnorodnych operacji gospodarczych, które wpływają odpowiednio na wielkości jego majątku, określonego aktywami oraz posiadanych kapitałów własnych i zobowiązań, zwanych pasywami. Operacje te są rejestrowane bieżąco przez księgowość według określonych kryteriów i zasad. Co pewien czas na podstawie tych danych sporządzane są w przedsiębiorstwie sprawozdania finansowe ilustrujące jego aktualną sytuację majątkową i finansową.
Jednym z tych sprawozdań jest bilans. Jest to dokument zawierający zestawienie na określony dzień w ujęciu wartościowym stanu majątku firmy oraz źródeł jego finansowania. Jest on najczęściej sporządzany na koniec roku, chociaż w niektórych przypadkach może być sporządzony na inny dzień. Dzieje się tak w przypadku likwidacji, łączenia czy przekształcenia formy własności firmy.1
Bilans informuje o wielkościach zasobów, jakimi dysponuje firma oraz o źródłach ich finansowania. Dokument ten jest sporządzony przeważnie w formie dwustronnej tabeli (patrz rys.1.). Na lewej stronie wykazywane są, z podziałem na podstawowe pozycje rodzajowe, stanowiące własność przedsiębiorstwa aktywa, tj. składniki majątkowe, a na prawej pasywa, czyli źródła finansowania majątku, na które składają się kapitały własne i zobowiązania.2
1 J. Czekaj, Z. Dresler, op. cit., s. 210.
2 W. Bień, op. cit., s. 86.