Analiza wyników badań

praca licencjacka z pedagogiki

Przeprowadzone badania miały służyć określeniu wpływu poziomu samooceny na aspiracje życiowe młodzieży (edukacyjne, zawodowe, rodzinne, materialne, kulturalne, społeczno – polityczne, przywódcze i kierownicze, moralne oraz zainteresowania, zamiłowania i pasje). Uzyskane wyniki zostaną zaprezentowane w niniejszym rozdziale.

Poziom samooceny w badanej grupie

Uzyskane wyniki badań za pomocą kwestionariusza L. Niebrzydowskiego, dają obraz poziomu samooceny badanej populacji.

Tabela 1. Poziom samooceny młodzieży licealnej

Z powyższej tabeli wynika, iż wśród młodzieży licealnej poziom samooceny jest nieco zróżnicowany. Należy jednak podkreślić, iż wśród badanych, nie ma osób z samooceną zaniżoną.

Natomiast w badanej grupie znalazło się dziesięć osób (32,2%) z samooceną zawyżoną i tylko cztery (9,7%) z poziomem samooceny adekwatnym. Zauważyć można również szesnaście osób (51,6%) z samooceną adekwatną przy ocenie cech pozytywnych, a zawyżoną przy ocenie negatywnych i tylko jedną osobę (3,2%) o samoocenie zawyżonej przy ocenie cech pozytywnych, a adekwatną przy ocenie cech negatywnych.

Reasumując można stwierdzić, iż w badanej grupie większość osób posiada samoocenę zawyżoną. Dalsze analizy pokazują, w jaki sposób poziom samooceny wpływa na kształtowanie się aspiracji życiowych.

Analiza wyników badań jest jednym z kluczowych etapów procesu naukowego, umożliwiającym przejście od surowych danych empirycznych do wniosków o znaczeniu teoretycznym lub praktycznym. Stanowi ona pomost pomiędzy etapem gromadzenia informacji a interpretacją i formułowaniem konkluzji. Jej podstawowym celem jest dostarczenie rzetelnych, logicznych i możliwych do zweryfikowania wniosków, które będą stanowiły odpowiedź na postawione pytania badawcze lub hipotezy. Bez systematycznej i krytycznej analizy uzyskane dane pozostają jedynie chaotycznym zbiorem obserwacji, pozbawionym wartości poznawczej i aplikacyjnej. Proces ten wymaga zastosowania odpowiednich metod statystycznych, logicznych i interpretacyjnych, które są ściśle powiązane z rodzajem i strukturą danych.

W pierwszej kolejności badacz powinien dokonać weryfikacji jakości zebranych informacji. Obejmuje to ocenę kompletności, spójności i poprawności danych, a także identyfikację ewentualnych błędów pomiarowych lub braków. Istotne jest, aby na tym etapie usunąć lub odpowiednio uwzględnić obserwacje odstające, które mogą istotnie zniekształcić wyniki. W zależności od charakteru badań można zastosować różnorodne techniki, takie jak analiza statystyczna, modelowanie matematyczne, kodowanie jakościowe czy analiza treści. Ważnym aspektem jest także dobór właściwych narzędzi informatycznych, które pozwalają na przetwarzanie danych w sposób efektywny i transparentny.

Kolejnym krokiem jest zastosowanie metod analitycznych odpowiednich do rodzaju danych. W przypadku danych ilościowych często korzysta się z metod statystyki opisowej i inferencyjnej. Statystyka opisowa pozwala na syntetyczne przedstawienie wyników za pomocą miar takich jak średnia arytmetyczna, mediana, odchylenie standardowe czy rozstęp, natomiast statystyka inferencyjna umożliwia uogólnienie wyników na populację na podstawie próby, przy wykorzystaniu testów istotności, analiz wariancji, regresji czy korelacji. W przypadku danych jakościowych analiza może przybierać formę badania wzorców, kategorii i powtarzających się motywów, co wymaga subiektywnej, lecz ustrukturyzowanej interpretacji. Niezależnie od typu danych, istotne jest zachowanie ścisłego powiązania pomiędzy metodą a pytaniem badawczym, aby uniknąć nieuzasadnionych wniosków.

Interpretacja wyników powinna być prowadzona z uwzględnieniem kontekstu teoretycznego oraz wcześniejszych badań w danej dziedzinie. Oznacza to, że badacz porównuje swoje ustalenia z rezultatami uzyskanymi przez innych autorów, co pozwala określić, czy nowe wyniki potwierdzają istniejące teorie, wnoszą do nich korekty czy też stanowią całkowite ich zaprzeczenie. Bardzo ważne jest również uwzględnienie ograniczeń badania, takich jak wielkość próby, dobór respondentów, specyfika narzędzi pomiarowych czy warunki realizacji badań. Taka krytyczna ocena pozwala na zachowanie obiektywizmu i rzetelności, a także ułatwia innym badaczom replikację badań lub adaptację ich wyników w innych kontekstach.

Istotnym elementem analizy wyników jest również ich wizualizacja, która pozwala na przedstawienie danych w formie tabel, wykresów czy diagramów ułatwiających zrozumienie i interpretację. Choć sama forma graficzna nie stanowi analizy, to odpowiednio dobrana prezentacja może znacznie zwiększyć przejrzystość i czytelność wniosków. Przy wizualizacji należy jednak zachować umiar i precyzję, unikając nadinterpretacji lub przesadnego uproszczenia wyników. Wizualizacje powinny odzwierciedlać rzeczywiste relacje i tendencje w danych, a nie jedynie potwierdzać założenia badacza.

Ostateczna część analizy wyników badań obejmuje syntezę uzyskanych informacji oraz ich przełożenie na rekomendacje praktyczne lub teoretyczne. W badaniach stosowanych może to oznaczać opracowanie rozwiązań problemów praktycznych, wskazanie nowych kierunków rozwoju technologii czy udoskonalenie procedur. W badaniach podstawowych efektem jest zwykle wzbogacenie stanu wiedzy, wprowadzenie nowych pojęć lub modeli teoretycznych oraz inicjacja dalszych badań. Niezależnie od celu, analiza wyników powinna być procesem metodycznym, transparentnym i zgodnym z zasadami logiki oraz rzetelności naukowej. W ten sposób możliwe jest nie tylko pełne wykorzystanie potencjału zebranych danych, ale także włączenie uzyskanych rezultatów w szerszy nurt badań w danej dziedzinie.

ZAKOŃCZENIE

Młodość to wbrew pozorom i powszechnie panującej opinii bardzo trudny okres w życiu człowieka, który to dąży do osiągnięcia autonomii i zaakcentowania zdolności do samostanowienia. To właśnie młodzi ludzie najczęściej zastanawiają się nad sensem życia. Stawiają sobie pytanie jak ma wyglądać ich egzystencja, co zrobić by być zadowolonym z siebie i aby inni byli z nich dumni. Okres dojrzewania sprzyja chęci przebudowy swej tożsamości i stworzenia nowego, niezależnego od rodziców czy społeczeństwa obrazu własnej osoby.

Dorastanie w dobie transformacji ustrojowych, gospodarczych i społecznych, w jakiej przyszło żyć młodym ludziom w początkach XXI wieku, to szczególnie trudny okres. Z dnia na dzień wzrasta konkurencja na rynku pracy, która powoduje wzrost poczucia odpowiedzialności za własny los. Oferta edukacyjna wzbogaca się, rosną wymagania w stosunku do absolwentów poszukujących pracy. Młodzież uczy się coraz dłużej i pomimo swej dorosłości pozostaje często finansowo zależna od rodziców i opiekunów.

Poszukując swej życiowej drogi młodzi ludzie pragną zmienić otaczającą rzeczywistość i tradycje. Każde z nich ma swoje marzenia, które pragnie urzeczywistniać w jak najbardziej możliwy i dostępny sposób. Dlatego poszukują oni i odkrywają coraz to nowsze metody samorealizacji.

K.J. Tilmann twierdzi, że w porównaniu z wcześniejszymi pokoleniami, dzisiejsza młodzież nie tylko może w większym stopniu decydować o sobie, lecz ona musi to robić. Stoi przed koniecznością wyborów nie wiedząc, na co ma się zdecydować, ponieważ kryteria tych wyborów nie są jasne i nie można z góry przewidzieć ich skutków.[1]

Pytania o systemy wartości młodzieży i ich postawy są częstym tematem badań naukowych. Podejmowane są liczne próby poznania młodego pokolenia wchodzącego w życie. Zawsze interesujące jest, czy będzie ono zaczynem oczekiwanych zmian, czy tez zupełnie zaskakujących przewrotów istniejącego porządku świata. Dzięki swojej wrażliwości młodzi ludzie bardzo wyraźnie potrafią się identyfikować z przyjętymi wartościami i równie silnie występować przeciwko temu, z czym się nie godzą, co odrzucają z całą stanowczością, dlatego też ważna jest obiektywna, prawdziwa ocena swych umiejętności, wewnętrznych dyspozycji, możliwości, by realnie dostosować do nich swe życiowe dążenia, pragnienia i plany, by w pełni wykorzystać swe możliwości i mieć poczucie życiowego spełnienia i satysfakcji.

[1] K. J. Tilmann: Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie. Warszawa 1996, s. 250.