Wymagania formalne i merytoryczne analiz ekonomicznych

Analizy ekonomiczne są kluczowym narzędziem zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla organów rządowych, instytucji badawczych czy organizacji międzynarodowych. Pozwalają one na ocenę sytuacji gospodarczej, prognozowanie przyszłych trendów oraz podejmowanie decyzji w oparciu o rzetelne dane i informacje. Aby analiza ekonomiczna była wiarygodna, powinna spełniać pewne wymagania formalne i merytoryczne:

1. Cel i zakres analizy: Analiza ekonomiczna powinna mieć jasno określony cel oraz zakres. W zależności od potrzeb, może obejmować analizę makroekonomiczną, mikroekonomiczną, sektorową czy regionalną.
2. Zgodność z teorią ekonomii: Analiza ekonomiczna powinna opierać się na założeniach i teoriach ekonomii oraz stosować odpowiednie modele i metody analizy. Dzięki temu, wyniki analizy będą wiarygodne i zrozumiałe dla odbiorców.
3. Używanie wiarygodnych danych: Analiza ekonomiczna powinna opierać się na wiarygodnych danych, pochodzących z rzetelnych źródeł, takich jak oficjalne statystyki, badania rynkowe czy dane przedsiębiorstw. Ważne jest również uwzględnienie okresu czasu, na który dane się odnoszą, oraz ewentualnych ograniczeń metodologicznych.
4. Obiektywizm: Analiza ekonomiczna powinna być przeprowadzana w sposób obiektywny, bez wpływu emocji, uprzedzeń czy interesów. Ważne jest, aby unikać błędów poznawczych oraz selektywnego przedstawiania danych.
5. Spójność i logiczność: Analiza ekonomiczna powinna być spójna oraz opierać się na logicznych wnioskach. Wszystkie elementy analizy powinny być ze sobą powiązane oraz tworzyć spójny obraz sytuacji gospodarczej.
6. Język i styl: Analiza ekonomiczna powinna być napisana w sposób zrozumiały dla odbiorców, z użyciem precyzyjnego języka oraz odpowiednich terminów ekonomicznych. Ważne jest również zachowanie właściwego stylu oraz struktury pracy.
7. Weryfikowalność i transparentność: Wyniki analizy ekonomicznej powinny być weryfikowalne przez innych badaczy oraz oparte na transparentnych założeniach, metodach i danych. Dzięki temu, analiza będzie bardziej wiarygodna i może być poddana kontroli przez ekspertów.
8. Synteza i wnioski: Analiza ekonomiczna powinna kończyć się syntezą oraz wnioskami, które odpowiednio adresują cel i zakres analizy. Wnioski powinny być oparte na uzyskanych wynikach oraz dostarczać odpowiedzi na pytania badawcze lub rekomendacji dla podejmowania decyzji. Dobrze sformułowane wnioski pomogą odbiorcom zrozumieć istotę analizy oraz jej praktyczne implikacje.
9. Uwzględnienie niepewności i ryzyka: W analizie ekonomicznej ważne jest uwzględnienie niepewności oraz ryzyka związanego z prognozami, założeniami czy wynikami analizy. Można to uczynić, stosując scenariusze, analizę wrażliwości czy techniki zarządzania ryzykiem. Dzięki temu, odbiorcy będą lepiej zrozumieć ograniczenia analizy oraz możliwe konsekwencje różnych wyborów.
10. Krytyczne podejście: Ważne jest, aby analiza ekonomiczna była krytyczna, czyli uwzględniała istniejące debaty naukowe, różne perspektywy teoretyczne oraz potencjalne ograniczenia i błędy własnej analizy. Krytyczne podejście pozwala na zwiększenie wiarygodności analizy oraz unikanie pułapek poznawczych.
11. Opracowanie źródeł: W analizie ekonomicznej należy stosować odpowiednie opracowanie źródeł, takie jak przypisy, bibliografia czy załączniki. Dzięki temu, odbiorcy będą mogli zweryfikować użyte dane, informacje oraz argumenty, co zwiększa wiarygodność analizy.
12. Stosowanie odpowiednich narzędzi i technik analizy: Analiza ekonomiczna powinna korzystać z odpowiednich narzędzi i technik analizy, takich jak analiza statystyczna, ekonometria, modele równowagi ogólnej czy analiza kosztów i korzyści. Wybór odpowiednich metod zależy od celu, zakresu oraz dostępnych danych.

Podsumowując, analiza ekonomiczna powinna spełniać określone wymagania formalne i merytoryczne, aby być wiarygodną i użyteczną dla odbiorców. Dzięki przestrzeganiu tych zasad, analiza ekonomiczna może dostarczyć wartościowych informacji, prognoz i rekomendacji, które pomogą podejmować świadome decyzje gospodarcze, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i instytucjonalnym.

W praktyce analiza ekonomiczna sprowadza się do wykorzystania określonych technik i metod w systemie planowania, koordynowania, scalania, kontrolowania i regulowania działalności przedsiębiorstwa. Analizę ekonomiczną można jednocześnie traktować jako:

• instrument zarządzania,
• system metod badawczych,
• proces koordynacji oraz scalania działalności rzeczowej i regulacyjnej przedsiębiorstwa.[1]

Analiza ekonomiczna działalności przedsiębiorstwa powinna spełniać pięć wymagań formalnych i merytorycznych:

1. zawierać właściwe oraz obiektywne stwierdzenia i oceny;
2. uwzględniać wszystkie rozpoznane elementy determinujące określony stan przedsiębiorstwa lub wybrane zjawisko ekonomiczne;
3. opierać się na zweryfikowanych danych liczbowych, po doprowadzeniu ich do porównywalności;
4. przedstawiać wyniki badań w sposób zwięzły i zrozumiały;
5. zawierać wyniki bliskie momentowi powstania zjawiska i podjęcia decyzji.[2]

Istnieją różne metody analizy finansowej. Ich podziału można dokonać uwzględniając różne kryteria.

[1] J.Duraj, Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, Warszawa 1994, s.10.

[2] Ibidem, s.11.