Analiza otoczenia przedsiębiorstwa

Analiza otoczenia przedsiębiorstwa polega na identyfikacji i ocenie czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie i rozwój firmy. Otoczenie przedsiębiorstwa można podzielić na dwa główne obszary: otoczenie makroekonomiczne (makrootoczenie) i otoczenie konkurencyjne (mikrootoczenie).

1. Otoczenie makroekonomiczne (makrootoczenie):

Analiza makrootoczenia koncentruje się na identyfikacji i ocenie czynników zewnętrznych, które wpływają na całą gospodarkę lub branżę, w której działa przedsiębiorstwo. Do tego celu często wykorzystuje się model PESTEL, który pozwala na zidentyfikowanie i analizę następujących czynników:

a) Politycznych: Stabilność polityczna, polityka podatkowa, regulacje prawne, polityka handlowa, stosunki międzynarodowe itp. b) Ekonomicznych: Wzrost gospodarczy, poziom bezrobocia, inflacja, stopy procentowe, kursy walutowe, cykle koniunkturalne itp. c) Socjokulturowych: Demografia, kultura, wartości społeczne, trendy konsumenckie, edukacja, poziom życia itp. d) Technologicznych: Innowacje, rozwój technologiczny, digitalizacja, nowe technologie, badania i rozwój, infrastruktura technologiczna itp. e) Ekologicznych: Zmiany klimatyczne, polityka ekologiczna, zagrożenia środowiskowe, zasoby naturalne, recykling itp. f) Prawnych: Regulacje prawne, wymogi prawne, standardy etyczne, ochrona praw autorskich, ochrona konsumentów itp.

2. Otoczenie konkurencyjne (mikrootoczenie):

Analiza mikrootoczenia koncentruje się na identyfikacji i ocenie czynników związanych bezpośrednio z rynkiem, na którym działa przedsiębiorstwo. W ramach tej analizy należy uwzględnić:

a) Klientów: Grupy docelowe, potrzeby i oczekiwania klientów, lojalność, zdolność nabywcza, motywacje zakupowe itp. b) Konkurencję: Liczba konkurentów, ich wielkość, strategie, pozycja rynkowa, mocne i słabe strony, bariery wejścia na rynek itp. c) Dostawców: Liczba dostawców, ich wielkość, strategie, zależności, warunki współpracy, jakość produktów i usług itp. d) Pośredników: Kanały dystrybucji, sieci sprzedaży, partnerzy biznesowi, relacje z innymi podmiototami rynku, współpraca z agencjami marketingowymi, logistyką itp.

e) Grupy interesu (stakeholders): Właściciele, pracownicy, inwestorzy, partnerzy biznesowi, społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, media, instytucje publiczne itp. Każda z tych grup może wpłynąć na działanie przedsiębiorstwa na różne sposoby i w różnym stopniu.

Analiza otoczenia przedsiębiorstwa jest kluczowym elementem w procesie planowania strategicznego, ponieważ pozwala na zidentyfikowanie szans i zagrożeń wynikających z otoczenia zewnętrznego. Szanse to te czynniki otoczenia, które mogą przyczynić się do wzrostu i rozwoju przedsiębiorstwa, podczas gdy zagrożenia to te czynniki, które mogą negatywnie wpłynąć na jego funkcjonowanie i osiągnięcie celów.

Na podstawie analizy otoczenia przedsiębiorstwa, menedżerowie mogą lepiej dostosować swoje strategie i działania do warunków zewnętrznych, a także podejmować bardziej świadome decyzje dotyczące rozwoju firmy. Analiza otoczenia powinna być przeprowadzana regularnie, aby uwzględniać zmieniające się warunki rynkowe i zewnętrzne, co pozwoli na lepsze dostosowanie się przedsiębiorstwa do tych zmian.

Analiza otoczenia przedsiębiorstwa dotyczy bieżących i przyszłych warunków jego funkcjonowania. Ma ona na celu rozpoznanie szans i uwzględnienie ryzyka związanego z otoczeniem oraz określenie na tej podstawie silnych i słabych punktów przedsiębiorstwa. Analiza otoczenia pozwala na określenie czynników kształtujących wyniki ekonomiczne przedsiębiorstwa, w większości niezależnych od jego pracy.

Zasadniczą częścią analizy działalności przedsiębiorstwa jest analiza ekonomiczna. Obejmuje ona dwa działy:

• analizę finansową,
• analizę techniczno-ekonomiczną.[1]

Rys.1. Analiza działalności przedsiębiorstwa

Źródło: M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2002, s.12.

[1] M.Sierpińska, T.Jachna, op. cit., s.13.