Podstawowe znaczenie w planowaniu i kontrolowaniu działalności firmy ma analiza ekonomiczna. Obejmuje ona analizę finansową i analizę techniczno-ekonomiczną. Analiza finansowa dotyczy wielkości ekonomicznych w wyrażeniu pieniężnym, czyli stanu majątkowo-kapitałowego, wyników finansowych oraz ogólnej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Analiza techniczno-ekonomiczna oparta jest z kolei na wielkościach ekonomicznych w wyrażeniu rzeczowym lub osobowym. Jest ona tylko uzupełniana elementami finansowymi. Ta część analizy koncentruje się głównie na ilości i asortymencie produkcji, metodach jej wytwarzania, wyposażeniu technicznym, zaopatrzeniu materiałowym i stopniu wykorzystania materiałów, zatrudnieniu, płacach, wydajności pracy itp.[1]
Często zdarza się w gospodarce rynkowej, że przedsiębiorstwa ocenę rynku finansowego przyjmują za wystarczającą i pomniejszoną rolę analizy techniczno-ekonomicznej. Jednak wyniki finansowe stanowią tylko odzwierciedlenie rezultatów osiągniętych na poszczególnych odcinkach działalności przedsiębiorstwa. Są one uzależnione od stopnia wykorzystania poszczególnych czynników produkcji i od otoczenia firmy. Wyjaśnianie odchyleń wskaźników finansowych stwarza więc konieczność wzajemnego powiązania analizy finansowej z analizą techniczno- ekonomiczną.
Analiza ekonomiczna odgrywa kluczową rolę w planowaniu i kontrolowaniu działalności firmy, ponieważ pozwala na ocenę efektywności działania przedsiębiorstwa oraz identyfikację obszarów, które wymagają interwencji lub usprawnień. Poniżej przedstawiamy znaczenie analizy ekonomicznej w kontekście planowania i kontrolowania działalności firmy:
- Diagnoza bieżącej sytuacji firmy: Analiza ekonomiczna pozwala na ocenę bieżącej sytuacji finansowej i ekonomicznej przedsiębiorstwa. Pozwala to menedżerom na zidentyfikowanie mocnych i słabych stron firmy oraz określenie, które obszary wymagają interwencji lub usprawnień.
- Prognozowanie i planowanie: Na podstawie analizy ekonomicznej przedsiębiorstwo może prognozować swoje przyszłe wyniki finansowe oraz planować działania mające na celu osiągnięcie założonych celów. Analiza ekonomiczna pomaga również w ocenie, jak różne decyzje strategiczne mogą wpłynąć na wyniki finansowe firmy.
- Kontrola i monitorowanie: Analiza ekonomiczna jest istotnym elementem kontrolowania i monitorowania realizacji planów oraz porównywania rzeczywistych wyników z założonymi celami. Umożliwia to szybką reakcję na ewentualne odchylenia od planów i podejmowanie działań korygujących.
- Optymalizacja zasobów: Analiza ekonomiczna pozwala na identyfikację obszarów, w których można zoptymalizować wykorzystanie zasobów przedsiębiorstwa, takich jak kapitał, czas czy siła robocza, co prowadzi do osiągnięcia lepszych wyników przy mniejszym nakładzie zasobów.
- Zarządzanie ryzykiem: Analiza ekonomiczna pozwala na identyfikację potencjalnych ryzyk finansowych i ekonomicznych oraz na opracowanie strategii mających na celu zminimalizowanie tych ryzyk. Dzięki temu przedsiębiorstwo może lepiej zabezpieczyć się przed negatywnymi konsekwencjami zmian w otoczeniu rynkowym.
- Podjęcie lepszych decyzji: Analiza ekonomiczna dostarcza menedżerom wartościowych informacji, które pomagają w podejmowaniu lepszych, opartych na danych decyzji dotyczących inwestycji, finansowania, zarządzania zasobami czy strategii rynkowej.
- Ocena skuteczności strategii: Analiza ekonomiczna pozwala na ocenę skuteczności wdrożonych strategii oraz na dostosowanie ich do bieżących warunków rynkowych, aby osiągnąć jak najlepsze wyniki finansowe i ekonomiczne.
- Kreowanie wartości dla udziałowców: Analiza ekonomiczna przyczynia się do zrozumienia, jak działania firmy wpływają na wartość dla udziałowców. Przedsiębiorstwo może wówczas podejmować decyzje, które będą generować długoterminowe korzyści dla właścicieli.
- Poprawa konkurencyjności: Analiza ekonomiczna pozwala na porównanie wyników przedsiębiorstwa z konkurencją oraz na zidentyfikowanie obszarów, w których firma może zyskać przewagę konkurencyjną. Na tej podstawie przedsiębiorstwo może dostosować swoje działania w celu utrzymania lub zwiększenia swojej pozycji na rynku.
- Przyciąganie inwestorów: Przedsiębiorstwa, które regularnie przeprowadzają analizy ekonomiczne i przedstawiają wiarygodne dane finansowe, mają większe szanse na przyciągnięcie inwestorów. Inwestorzy chętniej angażują się w przedsiębiorstwa, które wykazują zdolność do zarządzania swoją działalnością ekonomiczną i utrzymania stabilnych wyników finansowych.
- Współpraca z instytucjami finansowymi: Analiza ekonomiczna może pomóc przedsiębiorstwom w uzyskaniu finansowania z zewnętrznych źródeł, takich jak banki, instytucje finansowe czy inwestorzy. Przedsiębiorstwa, które udokumentują swoją sytuację finansową i ekonomiczną oraz wykażą zdolność do osiągnięcia założonych celów, mają większe szanse na uzyskanie wsparcia finansowego.
Podsumowując, analiza ekonomiczna jest kluczowym narzędziem, które pozwala na lepsze zrozumienie sytuacji finansowej i ekonomicznej firmy oraz na identyfikację obszarów wymagających interwencji. Dzięki analizie ekonomicznej menedżerowie mogą podejmować świadome decyzje, które prowadzą do osiągnięcia lepszych wyników oraz kreowania wartości dla udziałowców.
[1] L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Warszawa 1999, s. 7.