Na koniec tego podrozdziału można wspomnieć krótko, jakie istnieją propozycje wyjścia z trudnej sytuacji ekonomicznej i dzięki temu ustrzeżenia się bankructwa. Najprostszą i najzdrowszą metodą jest uniknięcie złej sytuacji dzięki przyszłym zyskom przedsiębiorstwa. Wymaga to przeczekania trudnego okresu – trudnej ekonomicznie sytuacji. W praktyce bywa to niezmiernie trudne, by generować zyski w czasach pogorszonej kondycji finansowej. Drugim sposobem może być zaciągnięcie kredytu lub pożyczki. Taki sposób jest bardziej ryzykowny dla przedsiębiorstwa ponieważ doprowadza do większego udziału kapitałów obcych w źródłach finansowania. Inną kwestią jest wzrost kosztów obsługi zadłużenia co w przypadku zagrożenia utraty płynności jest zjawiskiem niepożądanym.
Można także ratować spółkę poprzez sprzedaż aktywów firmy. Bywa to czasami uzasadnione i jeśli przeprowadzi się tę operację „z głową”, to można uniknąć komplikacji w działalności przedsiębiorstwa. Taki zabieg może się także przyczynić do późniejszej restrukturyzacji firmy. Innym sposobem na ratowanie firmy może być wniesienie dopłat przez wspólników. Bardzo ryzykowne dla właścicieli działanie. Inwestują kolejne środki w przedsięwzięcie, którego sytuacja ekonomiczna jest mizerna a dalsza egzystencja stoi pod znakiem zapytania. Ostatni sposób, który zostanie tu zaproponowany to umorzenie długów lub ich konwersja. Takie rozwiązanie wymaga oczywiście zgody wierzycieli i jest chyba najtrudniejszym do wykonania. Mało, które przedsiębiorstwo może pozwolić sobie na zrezygnowanie z części należności. Muszą występować bardzo silne powiązania pomiędzy dłużnikiem a wierzycielami, a wierzyciele muszą widzieć swoje korzyści w utrzymaniu dłużnika przy „życiu”.
Bardzo podobną klasyfikację źródeł wyjścia z kryzysu przedstawia w swoim artykule A. Zelek. Powołując się analityków z niezależnej firmy Fennemore Craig PC, przedstawia sześć rozwiązań, rozumianych jako działania antykryzysowe (program naprawczy):
- spłata długu,
- opracowanie biznes planu w zakresie ograniczenia kosztów (ze szczególnym uwzględnieniem kosztów stałych),
- ograniczenie rozmiarów biznesu,
- fuzja (połączenie) z partnerem strategicznym,
- pozyskanie dodatkowego kapitału (emisja papierów wartościowych, podwyższenie kapitału zakładowego),
Autorka podaje także swoją własną systematykę strategii wyjść opracowaną na podstawie prac amerykańskich ekonomistów. Oto zaproponowane cztery grupy wyżej wspomnianych strategii i ich skrótowy opis:
- strategia żniw – zaniechanie inwestycji, zmaksymalizowanie krótko- i średnioterminowych przypływów gotówki przed likwidacją działalności,
- opcja sprzedaży:
o sprzedaż publiczna niezależnym inwestorom (spin-off) – emisja akcji na wyodrębnioną część korporacji, o Sprzedaż bezpośrednia innej firmie,
o Management Buyouts (MBO) – menedżerowie powołują nową spółkę menedżerską, która zaciąga nowe zobowiązania dłużne. o Employee Buyouts (EBO) – w tym przypadku pracownicy powołują nową spółkę pracowniczą (akcjonariat pracowniczy),
- strategia likwidacji,
- strategia dzierżawy majątku – zakłada wydzierżawienie majątku firmy spółce powołanej przez menedżerów, pracowników lub zewnętrznemu podmiotowi. Jako ciekawostkę związaną z wychodzeniem z opresji finansowych można podać dwie z grupy zasad rządzących rynkiem bankowym. Ponieważ uważa się, że upadek któregoś z dużych banków mógłby wywołać zbyt duże szkody gospodarcze (bank mógłby „pociągnąć” za sobą inne banki, wiele przedsiębiorstw mogłoby utracić płynność) oraz społeczne (ludzie mogą stracić zaufanie do systemu bankowego), postępuje się w myśl dwóch, podobnych w interpretacji, doktryn bankowych TBTF (too big to fail – zbyt duży by upaść) oraz TIFT (too importnat to fail). Zagrożonym bankom oferuje się pomoc w postaci częściowej jego nacjonalizacji albo pomoc ze strony banku centralnego co powoduje mniejszą ingerencję w działalność banku.
[1] Zelek A., Wczesna identyfikacja kryzysu finansowego ucieczką od bankructwa, Przegląd organizacji nr 2/2002 str. 32-36.
[2] Ibidem.
[3] Zob. TBTF: W. Jaworski, Z. Krzyżkiewicz, B. Kosiński, Banki – rynek, operacje i polityka, Wydawnictwo POLTEXT, Warszawa 1999r. str. 28; TITF: W. Jaworski, Z. Zawadzka, Bankowość – podręcznik akademicki, Poltext, Warszawa 2001r,