Sfery rządzące i społeczeństwo wiązało i wiąże duże nadzieje z napływem kapitału zagranicznego do naszego kraju. Jednocześnie napływ kapitału zagranicznego do Polski wywołuje obawy i wątpliwości zarówno wśród polityków, społeczeństwa, jak też inwestorów zagranicznych. Aby wyjaśnić te wątpliwości i formułować obiektywne oceny o tym procesie konieczne jest stałe monitorowanie działalności inwestorów zagranicznych w Polsce. Do tego niezbędny jest zorganizowany, spójny system przepływu informacji o inwestycjach zagranicznych. Obecnie działają pewne segmenty tego systemu w: GUS, PAIZ, MPW, NBP, IKCHZ. Należy jednak dążyć do połączenia tych systemów w zorganizowany system, który umożliwiałby prowadzenie systematycznego monitoringu inwestycji zagranicznych i dałby podstawy do formułowania rekomendacji dla polityki gospodarczej oraz dla promocji inwestycji zagranicznych.[1]
Inwestycje zagraniczne napływające do Polski pobudzaj ą wzrost gospodarki, tworzą nowe miejsca pracy, przyspieszaj ą modernizację struktury gospodarczej, wpływają na poprawę konkurencyjności produkcji, zwiększaj ą eksport, przyczyniają się do wdrażania nowych technologii oraz nowoczesnego managmentu i organizacji produkcji. Te pozytywne skutki napływu inwestycji zagranicznych dotyczą jednak tylko niewielkiej części polskiej gospodarki. Intensywność tego procesu jest ciągle zbyt mała.
Pod koniec lat osiemdziesiątych inwestycje w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych są nowością. Polska w tamtych czasach postrzegana była jako kraj, w którym inwestycje zagraniczne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Świadczy o tym wielkość napływu zagranicznych inwestycji bezpośrednich do naszego kraju.
Wartość średnioroczna tych inwestycji w latach 1984 do 1989 wynosiła 16 mln USD, co stanowi zaledwie ułamek procenta w porównaniu do wielkości napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w ostatnich latach.
Tabela 1 przedstawia wielkość napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski oraz tempo ich zmian w latach 1984 – 1997.
Tabela 1. Wielkość zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce w latach 1984 – 1997 (w mln USD)
* Dane średnioroczne. Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Status of Foreign Direct Investment in Poland at the End of 1997. |
Według danych PAIZ, obejmujących bezpośrednie przepływy inwestycji zagranicznych wielkich inwestorów w Polsce w 1990 r., ZIB osiągnęły zakumulowaną wartość 105 mln USD, a ich napływ w ciągu tego roku wyniósł 89 mln USD.
Następne dwa lata tj . 1991 i 1992 rok to dynamiczny rozwój bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce. Wartość inwestycji zagranicznych na koniec 1991 roku wynosi 396 mln USD (napływ w ciągu roku 291 mln USD) , a na koniec 1992 roku 1083 mln USD (napływ w ciągu roku 687 mln USD ).
Według PAIZ, rok później, w 1993 roku skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Polsce wynosiła 1.632 mln USD. W tym roku właśnie zanotowano nieduży spadek wartości rocznej ZIB w porównaniu z rokiem poprzednim i zanotowano 549 mln USD.
Rok 1994 to bardzo silny wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W tym roku napłynęło do Polski 2.689 mln USD, a skumulowana wartość tych inwestycji wyniosła 4.321 mln USD. Rok później zanotowano obniżenie dynamiki wzrostu inwestycji bezpośrednich w naszym kraju. W roku 1995 wartość skumulowana ZIB wynosiła 6.832 mln USD , a wartość roczna 2.511 mln USD.
W ocenie PAIZ na koniec 1996 roku wartość inwestycji zagranicznych w Polsce wyniosła 12 027 mln USD i była wyższa od ich stanu na koniec 1995 roku o 76,1%. W całym 1996 roku napłynęło do Polski 5.195 mln USD w formie nowych inwestycji zagranicznych czyli dwa razy więcej niż w 1995 roku.
Na koniec 1997 roku PAIZ oszacowała skumulowaną wartość ZIB na 20.587 mln USD. W ciągu tego roku napłynęło do Polski 8.560 mln USD. Najnowszy raport PAIZ podsumowujący I półrocze 1998 roku szacuje skumulowaną wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych na 25.603 mln USD (dane z czerwca 1998 roku).
Tabela 2 przedstawia wielkość bezpośrednich inwestycji zagranicznych krajów inwestujących w Polsce na koniec 1997 roku.
Tabela 2. Najwięksi inwestorzy zagraniczni w Polsce w 1997 roku
(w mln USD)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Status of Foreign Direct Investment in Poland at the End of 1997. |
Jak wynika z listy PAIZ, do państw, które są najbardziej zaangażowane w inwestowanie w Polsce należą: USA, Niemcy, Włochy, Francja, Holandia. W ciągu dwóch ostatnich lat do tych państw dołączyła Korea Południowa.
—
[1] Por.: Inwestycje zagraniczne w Polsce, praca zbiorowa pod redakcją B. Durka, op. cit., s. 9.