Metody analityczne wyceny pracy

5/5 - (10 votes)

praca magisterska z zarządzania

Wśród metod analitycznych wyróżniamy metodę porównywania kryteriów i metodę analityczno-punktową. Pokazuje to tabela 2.4.

Tabela 2.4 Metody analityczne

  porównanie kryteriów analityczne i punktowe
charakterystyka metody Metoda porównywania kryteriów polega na wybraniu zarówno pewnego zestawu stanowisk, które twoim zdaniem są odpowiednio wynagradzane, jak i grupy kryteriów (około 5), które dotyczą wszystkich stanowisk – umiejętności, wysiłku itp. Następnie opisujesz, jaki procent danego kryterium stanowi dana praca. Za każde kryterium przyznawane są punkty. Na koniec obliczane jest całkowite wynagrodzenie Podstawą jest zestaw kryteriów. Proces ten przebiega etapami. Po zdefiniowaniu kryteriów określa się stopień wymagalności danego kryterium dla danego stanowiska, a następnie wprowadza się system punktacji. Uwzględnia się względne wartości kryterium dla organizacji oraz różnice między sąsiednimi poziomami. Dla każdego stanowiska określa się poziom kryterium. W rezultacie powstaje profil stanowiska, a następnie przydzielane są punkty zgodnie z przyjętym systemem punktacji.
Zalety Zawiera cechy analityczne, które pozwalają na obiektywizm, a kryteria są jasne, Metoda ta może być stosowana w dużych firmach, w których istnieje duża liczba stanowisk
Wady Brak odnośników do szczegółowej analizy treści pracy, niewielka liczba krótko opisanych poziomów kryteriów, co ogranicza precyzję, z jaką należy określać wymagania Metoda ta jest pracochłonna i skomplikowana.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Gick, Tarczyńska (1999)

Jedną z metod analityczno-punktowych jest: UMEWAP-87 i jej poprawiona wersja UMEWAP-95.

Różnice między metodą UMEWAP-95 a metodą UMEWAP-87 polegają przede wszystkim na:

  1. ograniczenie liczby punktów w poszczególnych kryteriach elementarnych­,
  2. rezygnacja z kryterium „obciążenie psychiczne z powodu niskiego prestiżu pracy”,
  3. zmiana definicji określających wymagania dotyczące pracy w niektórych kluczach analitycznych, ułatwiająca bardziej obiektywne wartościowanie pracy.

Metoda UMEWAP – 87 to „Uniwersalna metoda wartościowania pracy”. Została wprowadzona w 1987 roku przez Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych. Sama koncepcja została zaczerpnięta z gospodarki rynkowej, ale włączenie elementów gospodarki socjalistycznej przyniosło efekt przeciwny do zamierzonego: ujednolicenie i zahamowanie postępu. Metoda promowała niewłaściwe rozumienie wartości pracy – „nie decydował o niej wkład stanowiska w efekty przedsiębiorstwa, ale głównie znoszenie uciążliwości”. Pracownicy nadal nie byli motywowani do zdobywania nowych umiejętności, brania na siebie większej odpowiedzialności, a za uciążliwe i trudne warunki pracy otrzymywali ekwiwalenty” (Gick, Tarczyńska, 1998, s. 102). Schemat metody UMEWAP-87 jest przedstawiony w tabeli 2.5. Schemat metody UMEWAP-95 przedstawiono w tabeli 2.6.

Tabela 2.5 Metoda UMEWAP-87

Kryteria wyceny pracy MaX. liczba punktów Kryteria wyceny pracy MaX. liczba punktów
A. Złożoność pracy 225

C. Uciążliwość pracy

135
1. szkolenie zawodowe 75 1. ćwiczenia fizyczne 45
2. doświadczenie zawodowe 55 2. wysiłek psychoneurotyczny 25
3. innowacyjność, kreatywność 45 3. wysiłek umysłowy 25
4. zręczność 25 4. monotonia, monotypia 20
5. interakcja 25 5. obciążenie psychiczne z powodu niskiego prestiżu pracy 20
B. Odpowiedzialność za: 180 D. Warunki pracy 90
1. przebieg i efekty pracy 60 1.uciążliwe środowisko pracy 70
2. decyzje 50 (a) mikroklimat  
3. środki i przedmioty pracy 25 (b) woda, wilgoć
4. bezpieczeństwo innych osób 25 (c) hałas
5. styki zewnętrzne 20 (d) wibracje mechaniczne
  (e) oświetlenie (promieniowanie optyczne)
(f) pył
(g) inne wydatki
2. czynniki niebezpieczne 20

Źródło: Z. Jasiński, Motywacja w przedsiębiorstwie, Warszawa, 1988. s. 32-33.

Tabela 2.6 Metoda UMEWAP-95

Kryteria wyceny pracy MaX liczba punktów Kryteria wyceny pracy MaX liczba punktów
A. Złożoność pracy 160 C. Uciążliwość pracy 80
1. szkolenie zawodowe 60 1. ćwiczenia fizyczne 30
2. doświadczenie zawodowe 35 2.wysiłek psychoneurotyczny 20
3. innowacyjność, kreatywność 25 3. wysiłek umysłowy 20
4. zręczność 20  4. monotonia, monotypia 10
5. interakcja 20 D. Warunki pracy 40
B. Odpowiedzialność za: 140 1.uciążliwe środowisko pracy 25
1. przebieg i efekty pracy 35 (a) mikroklimat  
2. decyzje 35 (b) woda, wilgoć
3. środki i przedmioty pracy 25 (c) substancje chemiczne
4. bezpieczeństwo innych osób 25 (d) hałas
5. styki zewnętrzne 30 (e) wibracje mechaniczne
  (f) oświetlenie
(g) pyły nieorganiczne i organiczne
(h) inne
2. czynniki niebezpieczne 15

Źródło: Zdzisław Jasiński, Motywacja w przedsiębiorstwie, Warszawa 1988. s. 34.

Metody wyceny pracy przedstawione w tabelach 2.5. i 2.6. mają charakter uniwersalny i obecnie są raczej rzadko stosowane w swojej oryginalnej wersji. Nie da się skonstruować jednolitej metody, która byłaby równie przydatna dla huty, fabryki mebli czy mleczarni  (Martyniak, 1992) . Konieczne staje się zatem stosowanie metod odpowiednio dostosowanych do specyfiki przedsiębiorstw.

Doświadczenie praktyczne pokazuje, że metody UMEWAP-87 i UMEWAP-95 zostały zmodyfikowane przed ich zastosowaniem. Zmiany te dotyczyły głównie strony  (Kopertyńska, 1995):

  1. wyeliminowanie kryteriów, które nie są istotne w warunkach danej firmy i które w konsekwencji nie powinny być opłacane. Mogą to być na przykład następujące kryteria: obciążenie psychiczne wynikające z niskiego prestiżu pracy, monotonia, monotypowość, zręczność,
  2. Wprowadź inne kryteria motywacyjne w miejsce wyeliminowanych kryteriów, aby kształtować poziom wynagrodzeń,
  3. zmienić procentowy udział kryteriów oraz zmniejszyć lub zwiększyć wagę kryterium,
  4. łączenie niektórych kryteriów, np. wykształcenia i ­doświadczenia zawodowego w kryterium kwalifikacji zawodowych wymaganych na danym stanowisku.

Zmiany, o których mowa powyżej, powinny doprowadzić do dostosowania kryteriów wartościowania pracy do specyfiki przedsiębiorstwa. W konsekwencji chodzi o to, aby wartościowanie pracy dokonywane na podstawie wybranych kryteriów zapewniało odpowiednie relacje płacowe w firmie, a tym samym jej motywacyjny charakter.

Ponadto w obecnych warunkach istnieje duże zapotrzebowanie na metody opracowane dla potrzeb konkretnej firmy, uwzględniające jej warunki i charakter. Tryb pracy nad opracowaniem takiej metody obejmuje (Kopertyńska, 1996):

  1. zdefiniowanie kryteriów wyceny pracy,
  2. ustawienie wag (procentów) dla wybranych zadań,
  3. opracowanie zasad przyznawania punktów,
  4. weryfikacja metody na podstawie wybranych miejsc pracy .

Określenie kryteriów wartościowania pracy oraz ustalenie wag dla tych kryteriów jest ważne z punktu widzenia kwalifikacji zawodowych, a nadanie wysokiej wagi i tym samym wysokie wynagradzanie pracy wymagającej wysokich kwalifikacji będzie motywować pracowników do podejmowania takiej pracy oraz do podnoszenia poziomu swoich kwalifikacji.  Z drugiej strony nadanie dużej wagi kryterium ciężkości pracy i wysokie nagradzanie ciężkiej pracy będzie motywowało do podejmowania takiej pracy.


przypisy w tekście

Wskaźniki wspomagania finansowego

5/5 - (4 votes)

Każda działalność gospodarcza wymaga odpowiednich źródeł finansowania, czyli kapitałów własnych lub obcych. Niewątpliwie największą pewność stabilizacji i suwerenności finansowej zapewnia pełne sfinansowanie majątku przedsiębiorstwa kapitałami własnymi.

W praktyce operowanie wyłącznie kapitałami własnymi jest jednak niewystarczające, bowiem dopiero odpowiednie wykorzystanie kapitałów obcych umożliwia uzyskanie dodatkowych korzyści, znajdujących odzwierciedlenie we wzroście rentowności kapitałów własnych. Te dodatkowe korzyści osiągane w rezultacie efektywnego wykorzystania kapitałów obcych określane są mianem dźwigni finansowej. Efekt dźwigni można określić jako różnicę pomiędzy wskaźnikiem rentowności kapitału własnego i wskaźnikiem rentowności kapitału całkowitego.

A zatem przedsiębiorstwo, w celu maksymalizacji zyskowności kapitałów własnych, powinno dokonać wyboru optymalnej struktury źródeł finansowania.

W rzeczywistości nie ma żadnych wzorcowych relacji między kapitałem obcym i własnym. Z pewnością zbyt wysoki stan kapitałów własnych względem kapitałów obcych osłabia rentowność przedsiębiorstwa. Z kolei zbyt duże zaangażowanie kapitałów obcych w stosunku do kapitałów własnych podnosi poziom ryzyka, a tym samym zmniejsza pewność stabilnej działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Angażowanie obcych kapitałów jest bowiem tylko wtedy opłacalne dla przedsiębiorstwa, gdy przeciętna rentowność całego kapitału (własnego i obcego) przewyższa wysokość stopy odsetek płaconych za pozyskanie kapitału obcego.

Do analizy struktury kapitału, a więc i stopnia zadłużenia można wykorzystać następujące wskaźniki:

  • wskaźnik zadłużenia,
  • wskaźnik źródeł finansowania (podstawowy wskaźnik struktury pasywów)
  • wskaźnik udziału kapitału obcego w kapitale całkowitym
  • wskaźnik zdolności (pewności) kredytowej
  • wskaźnik wiarygodności kredytowej

Obliczenie scharakteryzowanych wyżej wskaźników przy uwzględnieniu danych DUNLOP OPONY Sp. z o.o. przedstawia się następująco:

Wskaźnik zadłużenia

kapitał obcy

odchylenie

kapitał własny

1998 r.

1.107 + 13.407

=

3,390

4.282

1999 r.

3.284 +10.730

=

2,899

– 0,491

4.834

Wskaźnik zadłużenia określa wzajemną relację kapitałów obcych i własnych. Wysoki poziom tego wskaźnika świadczy o dominującym udziale kapitałów obcych w finansowaniu działalności gospodarczej, co wiąże się z dużym ryzykiem finansowym, a więc możliwością utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do zwrotu długu. Nie ma żadnej standardowej relacji kapitału własnego do kapitału obcego. Zazwyczaj ze względu na wymóg bezpieczeństwa przyjmuje się relację kapitału własnego do długu wynoszącą 1:1 lub 1:2. W niektórych krajach Unii Europejskiej relacja ta jest jeszcze większa. W Polsce, z uwagi na wyjątkowo wysoki koszt kapitału obcego (oprocentowanie kredytów bankowych), wskaźnik ten przyjmuje znacznie mniejsze wartości.

Wskaźnik źródeł finansowania (podstawowy wskaźnik struktury pasywów)

kapitał własny

odchylenie

kapitał obcy

1998 r.

4.282

=

0,30

1.107+13.407

1999 r.

4.834

=

0,34

+ 0,04

3.284 + 10.730

Powyższy wskaźnik jest odwrotnością wskaźnika ogólnego zadłużenia, określa bowiem niezależność finansową przedsiębiorstwa (samofinansowanie). Im większa jest jego wartość, tym większa niezależność finansowa przedsiębiorstwa.

Wskaźnik udziału kapitału obcego w kapitale całkowitym

kapitał obcy

odchylenie

kapitał całkowity

1998 r.

14.514

=

0,77

18.796

1999 r.

14.014

=

0,7 4

– 0,03

18.848

Wskaźnik udziału kapitału obcego w kapitale całkowitym informuje o poziomie zadłużenia przedsiębiorstwa. Rosnący poziom tego wskaźnika oznacza wyższy stopień udziału kapitału obcego w działalności przedsiębiorstwa, a zatem wyższy stopień ryzyka finansowego. W miarę wzrostu zadłużenia rośnie także uzależnienie przedsiębiorstwa od kredytodawców, wzrasta konieczność synchronizowania terminów refinansowania zobowiązań z terminami ich spłaty, a zmniejsza się możliwość uzyskania nowych kredytów.

 Wskaźnik zdolności (pewności) kredytowej

nadwyżka środków pieniężnych

(zysk netto + amortyzacja)

odchylenie

zadłużenie efektywne

1998 r.

1.887 + 268

=

0,15

14.514 – 57

1999 r.

2391+363

=

0,22

+ 0,07

14.014 – 1329

zadłużenie efektywne

odchylenie

nadwyżka środków pieniężnych

(zysk netto + amortyzacja)

1998 r.

14.514 – 57

=

6,71

1.887 + 268

1999 r.

14.014 –1.329

=

4,61

– 2,10

2.391 + 363

Wskaźnik zdolności kredytowej obrazuje stosunek nadwyżki finansowej (cash flow) do zadłużenia efektywnego, czyli kapitału obcego pomniejszonego o monetarne środki obrotowe (środki pieniężne i papiery wartościowe przeznaczone do obrotu).

Wskaźnik ten odzwierciedla zdolność przedsiębiorstwa do pokrywania zobowiązań efektywnych z wygospodarowanych nadwyżek środków pieniężnych.

Odwrotność powyższego wzoru, czyli stosunek zadłużenia efektywnego do nadwyżki finansowej, określa prawdopodobny czas trwania spłaty długów przy założeniu stałych nadwyżek środków pieniężnych osiąganych w przyszłości.

Wskaźniki charakteryzujące efektywność działalności gospodarczej i zdolność do regulowania zobowiązań

5/5 - (5 votes)

Istnieje wiele wskaźników, które mogą być używane do określenia efektywności działalności gospodarczej i zdolności do regulowania zobowiązań przedsiębiorstwa. Najważniejsze to:

  1. Rentowność: Rentowność netto, rentowność przed opodatkowaniem, rentowność aktywów, rentowność sprzedaży. Te wskaźniki pokazują, jak dobrze przedsiębiorstwo generuje zyski w stosunku do swoich przychodów lub aktywów.
  2. Zadłużenie: Wskaźnik długu do aktywów, wskaźnik długu do kapitału własnego. Te wskaźniki pokazują, jak dużo przedsiębiorstwo pożyczyło w stosunku do swoich aktywów lub kapitału własnego.
  3. Przepływy pieniężne: Przepływ gotówki z działalności operacyjnej, przepływ gotówki z inwestycji, przepływ gotówki z finansowania. Te wskaźniki pokazują, ile gotówki przedsiębiorstwo generuje z działalności operacyjnej, jakie ma wydatki na inwestycje oraz jakie ma źródła finansowania.
  4. Rynkowe: Kurs akcji, cena do wartości księgowej, cena do wartości księgowej na jedną akcję. Te wskaźniki pokazują, jak inwestorzy oceniają przedsiębiorstwo na podstawie jego wyników finansowych i perspektyw przyszłych.
  5. Efektywność: Wskaźnik rotacji aktywów, wskaźnik rotacji zapasów, wskaźnik rotacji należności. Te wskaźniki pokazują, jak szybko przedsiębiorstwo obraca swoimi aktywami, jak szybko sprzedaje swoje produkty i jak szybko otrzymuje płatności od swoich klientów. Wskaźniki te pozwalają na określenie efektywności zarządzania aktywami i kontroli zobowiązań przez przedsiębiorstwo.

Wskaźniki charakteryzujące efektywność działalności gospodarczej Firmy handlowej Gwiazda S.A. za lata 2018 – 2020 przedstawiono w tabeli poniżej:

Tabela 1. Efektywność działalności gospodarczej i zdolność regulowania zobowiązań Spółki

Wyszczególnienie

2018

2019

2020

Stopa zwrotu na zainwestowanym kapitale

[(zysk nett / średni stan funduszy własnych) x 100 %]

97,9 %

74,3 %

48,9 %

Stopa zwrotu z aktywów

[(zysk netto / średni stan aktywów ogółem) x 100 %]

31,2 %

28,3 %

24,8 %

Rentowność sprzedaży

[(zysk ze sprzedaży / przychody ze sprzedaży) x 100 %]

13,7 %

16,1 %

15,2 %

Rentowność działalności operacyjnej

[(zysk z działalności operacyjnej / przychody ze sprzedaży) x 100 %]

14,4 %

15,5 %

13,7 %

Rentowność brutto

[(zysk brutto / przychody ze sprzedaży) x 100 %]

12,4 %

13,0 %

12,6 %

Rentowność netto

[(zysk netto / przychody ze sprzedaży) x 100 %]

7,7 %

8,2 %

9,0 %

Porównywalne dane finansowe Spółki

Podstawowe dane finansowe Spółki za lata 2018 – 2020 przedstawiono poniżej.

Tabela 1. Wybrane pozycje z rachunku wyników Spółki

Wyszczególnienie

2018

2019

2020

Przychody ze sprzedaży (tys. zł)

33.550

50.847

50.102

Zysk na działalności operacyjnej (tys. zł)

4.828

7.903

6.846

Zysk przed opodatkowaniem (tys. zł)

4.144

6.630

6.317

Zysk netto (tys. zł)

2.581

4.154

4.502

Aktywa razem (tys. zł)

12.220

17.088

19.155

Zobowiązania razem (tys. zł)

7.836

9.098

7.038

Zobowiązania krótkoterminowe (tys. zł)

6.323

8.825

6.765

Aktywa netto (tys. zł)

3.803

7.375

11.056

Kapitał akcyjny (tys. zł)

100

2.100

6.000

Liczba akcji (sztuki)

100.000

2.100.000

6.000.000

Wskaźniki charakteryzujące efektywność działalności gospodarczej oraz zdolność do regulowania zobowiązań odgrywają kluczową rolę w ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Stanowią one narzędzie umożliwiające menedżerom, inwestorom, instytucjom finansowym oraz analitykom uzyskanie syntetycznego obrazu sytuacji firmy na podstawie danych liczbowych. Ich analiza pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron działalności, ocenę opłacalności podejmowanych działań oraz przewidywanie potencjalnych trudności w utrzymaniu płynności finansowej. Wskaźniki te można podzielić na dwie główne grupy: odnoszące się do efektywności, czyli rentowności i gospodarności, oraz te, które określają zdolność podmiotu do terminowego regulowania swoich zobowiązań, czyli wskaźniki płynności i zadłużenia.

Efektywność działalności gospodarczej najczęściej mierzy się za pomocą wskaźników rentowności, które obrazują relację osiągniętego zysku do poniesionych nakładów lub uzyskanych przychodów. Do najczęściej stosowanych należą rentowność sprzedaży, rentowność aktywów oraz rentowność kapitału własnego. Wskaźnik rentowności sprzedaży informuje, jaka część przychodów ze sprzedaży pozostaje w postaci zysku po uwzględnieniu kosztów, a jego wzrost świadczy o lepszym wykorzystaniu zasobów lub optymalizacji kosztów. Rentowność aktywów pokazuje, jak efektywnie przedsiębiorstwo wykorzystuje posiadany majątek do generowania zysków, natomiast rentowność kapitału własnego informuje o stopie zwrotu, jaką uzyskują właściciele z zainwestowanego kapitału. Oprócz rentowności istotne znaczenie mają wskaźniki obrotowości, takie jak rotacja zapasów, należności i zobowiązań, które mierzą szybkość zamiany poszczególnych składników majątku w środki pieniężne lub przychody.

Zdolność do regulowania zobowiązań jest ściśle związana z płynnością finansową. Wskaźniki płynności pokazują, czy przedsiębiorstwo jest w stanie spłacać swoje zobowiązania bieżące w oparciu o posiadane aktywa obrotowe. Najczęściej analizuje się płynność bieżącą, będącą relacją aktywów obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych, oraz płynność szybką, która wlicza jedynie najbardziej płynne składniki majątku, pomijając zapasy. Wskaźniki te pozwalają ocenić, czy firma utrzymuje odpowiedni poziom środków płynnych, aby wywiązywać się z zobowiązań bez konieczności zaciągania dodatkowych kredytów lub wyprzedaży majątku.

Odrębną kategorią są wskaźniki zadłużenia, które pokazują strukturę finansowania działalności i relację kapitałów obcych do kapitałów własnych. Ich analiza pozwala określić poziom ryzyka finansowego i stabilność długoterminową przedsiębiorstwa. Wysoki udział zobowiązań w finansowaniu może zwiększać presję na bieżące przepływy pieniężne, ale jednocześnie umożliwia szybszy rozwój przy odpowiednim wykorzystaniu efektu dźwigni finansowej. Z kolei niski poziom zadłużenia oznacza większe bezpieczeństwo, lecz może świadczyć o niewykorzystywaniu pełnego potencjału wzrostu.

Interpretacja wskaźników efektywności i zdolności do regulowania zobowiązań wymaga uwzględnienia specyfiki branży, w której działa przedsiębiorstwo, jego wielkości, struktury kapitału oraz sytuacji gospodarczej na rynku. Same wartości liczbowe nie dają pełnego obrazu, jeśli nie zostaną odniesione do wyników z lat poprzednich lub średnich wartości branżowych. Kompleksowa analiza tych wskaźników pozwala na podejmowanie lepiej uzasadnionych decyzji strategicznych, minimalizowanie ryzyka finansowego i zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstwa w długim okresie.

Ocena stopnia zadłużenia

5/5 - (6 votes)

Ocena stopnia zadłużenia to proces analizy, który pozwala na określenie poziomu zadłużenia przedsiębiorstwa oraz jego zdolności do obsługi swoich zobowiązań finansowych. Ocena ta jest ważna dla inwestorów, kredytodawców i innych interesariuszy, ponieważ pozwala im na ocenę ryzyka inwestycyjnego i podejmowanie decyzji dotyczących współpracy z danym przedsiębiorstwem.

Stopień zadłużenia można ocenić przy użyciu różnych wskaźników finansowych, takich jak:

  • Wskaźnik zadłużenia (Debt Ratio): ten wskaźnik pokazuje, jakie procentowe udział długu stanowi w bilansie firmy. Im niższy wskaźnik, tym lepiej, ponieważ oznacza to, że firma ma więcej własnych środków na pokrycie swoich zobowiązań.
  • Wskaźnik płynności (Current Ratio): ten wskaźnik mówi, ile razy aktywa obrotowe przedsiębiorstwa przewyższają jego bieżące zobowiązania. Im wyższy wskaźnik, tym lepiej, ponieważ oznacza to, że firma ma więcej niż wystarczająco środków, aby spłacić swoje bieżące zobowiązania.
  • Wskaźnik wypłacalności (Times Interest Earned): ten wskaźnik pokazuje, ile razy przedsiębiorstwo jest w stanie pokryć swoje odsetki z zysków. Im wyższy wskaźnik, tym lepiej, ponieważ oznacza to, że firma ma więcej niż wystarczająco środków, aby spłacić swoje odsetki.

Ocena stopnia zadłużenia powinna być przeprowadzana regularnie, aby upewnić się, że firma pozostaje w dobrej kondycji finansowej i jest w stanie obsługiwać swoje zobowiązania finansowe. Warto pamiętać, że wyniki poszczególnych wskaźników należy interpretować z uwzględnieniem specyfiki danej branży oraz danych porównawczych z innymi firmami.

Ocena stopnia zadłużenia powinna być również połączona z innymi metodami analizy finansowej, takimi jak analiza ryzyka, analiza rynku i konkurencji, aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Ocena stopnia zadłużenia jest ważnym elementem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych lub kredytowych. Wyniki takiej oceny pomagają inwestorom lub kredytodawcom określić, czy dane przedsiębiorstwo jest w stanie obsługiwać swoje zobowiązania finansowe i czy jest ono ryzykowne lub bezpieczne inwestycyjnie.

Dla oceny stopnia zadłużenia Spółki oraz oceny struktury finansowania jej majątku zastosowano wskaźniki przedstawione w tabeli poniżej:

Tabela 1. Wskaźniki stopnia zadłużenia

Wyszczególnienie

2018

2019

2020

Wskaźnik ogólnego zadłużenia

64,1 %

53,2 %

36,7 %

Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

122,7 %

78,9 %

45,2 %

Wskaźnik pokrycia majątku kapitałami własnymi

52,2 %

67,5 %

81,2 %

Wskaźnik pokrycia zadłużenia długoterminowego

12,4 %

1,6 %

1,4 %

  1. Wskaźnik ogólnego zadłużenia – stosunek zobowiązań ogółem do aktywów ogółem; obrazuje udział zewnętrznych źródeł finansowania działalności.
  2. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego – stosunek zobowiązań ogółem do kapitałów własnych.
  3. Wskaźnik pokrycia majątku kapitałami własnymi – stosunek kapitałów własnych do aktywów ogółem; przedstawia udział środków własnych w finansowaniu działalności.
  4. Wskaźnik zadłużenia długoterminowego – relacja zobowiązań długoterminowych do ogólnej sumy aktywów; określa udział zobowiązań długoterminowych w finansowaniu działalności.

Kształtowanie się wszystkich powyższych wskaźników wskazuje na stosunkowo wysoki poziom zadłużenia Spółki. W okresie 2018-2020 wszystkie wskaźniki uległy poprawie, co należy wiązać ze wzrostem rentowności prowadzonej przez Spółkę działalności oraz zwiększeniem kapitałów własnych. Ze względu na wysoką rentowność sprzedaży należy stwierdzić, że zadłużenie Spółki kształtuje się na bezpiecznym poziomie, a jego wysokość raczej stymuluje rozwój niż wzrost kosztów.

Ocena stopnia zadłużenia stanowi jeden z fundamentalnych elementów analizy finansowej przedsiębiorstwa, pozwalając na określenie w jakim stopniu działalność firmy jest finansowana kapitałem obcym, a w jakim kapitałem własnym. Jest to proces o dużym znaczeniu zarówno dla kadry zarządzającej, jak i dla inwestorów, wierzycieli oraz instytucji finansowych, które podejmują decyzje o ewentualnym udzieleniu kredytów, pożyczek lub innych form finansowania. Wysokość zadłużenia wpływa na elastyczność finansową przedsiębiorstwa, jego zdolność do podejmowania inwestycji, a także na ryzyko utraty płynności w przypadku niekorzystnych zmian w otoczeniu gospodarczym. Zbyt duży udział kapitału obcego w finansowaniu może prowadzić do nadmiernego obciążenia kosztami odsetkowymi oraz ograniczenia swobody decyzyjnej, natomiast nadmiernie niski poziom zadłużenia może oznaczać niewykorzystanie możliwości rozwoju poprzez efekt dźwigni finansowej.

Analiza stopnia zadłużenia opiera się na zestawie wskaźników, które w sposób ilościowy opisują relacje pomiędzy poszczególnymi elementami struktury finansowania przedsiębiorstwa. Do podstawowych należą wskaźnik ogólnego zadłużenia, wskaźnik zadłużenia kapitału własnego oraz wskaźnik pokrycia obsługi długu. Wskaźnik ogólnego zadłużenia, będący relacją sumy zobowiązań do sumy aktywów, informuje, jaka część majątku przedsiębiorstwa jest finansowana przez wierzycieli. Wartości bliskie jedności oznaczają wysokie uzależnienie od finansowania zewnętrznego, natomiast wartości niskie świadczą o dominacji finansowania wewnętrznego. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego, będący relacją zobowiązań do kapitałów własnych, określa relatywny udział kapitału obcego w stosunku do środków wniesionych przez właścicieli i zatrzymanych zysków. Natomiast wskaźnik pokrycia obsługi długu mierzy zdolność przedsiębiorstwa do generowania wystarczających przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, aby terminowo regulować odsetki i spłacać zobowiązania.

Oceniając stopień zadłużenia, nie można pomijać kontekstu branżowego, cyklu życia przedsiębiorstwa oraz strategii rozwoju, jaką przyjęto. W niektórych sektorach gospodarki, takich jak przemysł ciężki czy energetyka, wysoki poziom zadłużenia jest uznawany za normalny z uwagi na kapitałochłonność inwestycji, długie okresy zwrotu oraz przewidywalność przychodów. W innych branżach, szczególnie w sektorze usług czy nowych technologii, utrzymywanie niskiego zadłużenia jest pożądane z uwagi na dużą zmienność warunków rynkowych i ryzyko utraty przewagi konkurencyjnej. W praktyce analiza stopnia zadłużenia wymaga również uwzględnienia struktury terminowej zobowiązań, czyli proporcji między długiem krótkoterminowym a długoterminowym. Nadmierny udział zobowiązań krótkoterminowych może zwiększać ryzyko utraty płynności w przypadku problemów z odnowieniem finansowania, natomiast przewaga długu długoterminowego zwiększa koszty, ale stabilizuje sytuację finansową.

Ważnym aspektem oceny zadłużenia jest badanie kosztu kapitału obcego w relacji do rentowności przedsiębiorstwa. Jeśli stopa zwrotu z inwestycji przewyższa koszt obsługi długu, finansowanie zewnętrzne może wspierać rozwój i poprawiać zwrot z kapitału własnego. Jednak w sytuacji odwrotnej, gdy koszt długu staje się wyższy niż generowane zyski, przedsiębiorstwo ponosi straty, a jego wartość rynkowa może spadać. Dlatego istotne jest, aby zarządzanie zadłużeniem było ściśle powiązane z prognozami przepływów pieniężnych oraz planami inwestycyjnymi. W ocenie poziomu długu należy również uwzględnić wpływ czynników zewnętrznych, takich jak poziom stóp procentowych, kursy walut czy koniunktura gospodarcza, ponieważ mogą one w istotny sposób zmieniać realne koszty obsługi zobowiązań.

Ocena stopnia zadłużenia powinna być procesem ciągłym, a nie jednorazowym działaniem. Regularne monitorowanie wskaźników zadłużenia pozwala szybko reagować na zmieniającą się sytuację finansową i dostosowywać strukturę finansowania do bieżących potrzeb oraz warunków rynkowych. W praktyce oznacza to, że zarząd powinien posiadać jasno określone progi ostrożnościowe dla poszczególnych wskaźników oraz procedury postępowania w przypadku ich przekroczenia. Pozwala to utrzymać równowagę pomiędzy wykorzystaniem kapitału obcego a utrzymaniem bezpieczeństwa finansowego, co w dłuższej perspektywie przekłada się na stabilny rozwój i wzrost wartości przedsiębiorstwa. Dzięki temu ocena stopnia zadłużenia staje się nie tylko narzędziem kontroli, ale również elementem strategii budowania przewagi konkurencyjnej na rynku.

Ocena płynności – spojrzenie całościowe

5/5 - (5 votes)

praca magisterska z ekonomii

Ocena płynności finansowej to proces analizy, który pozwala na określenie zdolności przedsiębiorstwa do spłaty swoich krótkoterminowych zobowiązań finansowych. Płynność finansowa jest ważna, ponieważ pozwala firmie na utrzymanie ciągłości działania i realizację swoich planów biznesowych.

Istnieją różne metody oceny płynności finansowej, jednak najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest wskaźnik płynności (Current Ratio). Ten wskaźnik mówi, ile razy aktywa obrotowe przedsiębiorstwa przewyższają jego bieżące zobowiązania. Im wyższy wskaźnik, tym lepiej, ponieważ oznacza to, że firma ma więcej niż wystarczająco środków, aby spłacić swoje bieżące zobowiązania.

Innym ważnym wskaźnikiem płynności jest wskaźnik płynności bieżącej (Quick Ratio) który mówi ile razy bieżące aktywa przewyższają bieżące zobowiązania, nie uwzględniając takich aktywów jak należności handlowe, które mogą być trudne do odzyskania w krótkim okresie czasu. Ten wskaźnik jest bardziej restrykcyjny niż Current Ratio i daje bardziej realistyczny obraz płynności finansowej firmy.

Oceny płynności finansowej dokonano na podstawie analizy poziomu i struktury kapitału obrotowego oraz  wskaźników rotacji podstawowych składników kapitału obrotowego, a także na podstawie analizy poziomu wskaźników płynności.

Poziom i struktura kapitału obrotowego

Tabela 1. Kapitał obrotowy (w tys. złotych)

Lp.

Wyszczególnienie

2018

2019

2020

1.

Majątek obrotowy

8.671

11.564

14.404

2.

Środki pieniężne i papiery wartościowe przeznaczone do obrotu

223

1.924

2.783

3.

Majątek obrotowy skorygowany (1 – 2)

8.448

9.641

11.621

4.

Zobowiązania bieżące

6.323

8.826

6.765

5.

Kredyty krótkoterminowe

950

5.398

0

6.

Zobowiązania bieżące skorygowane (4 – 5)

5.373

3.428

6.765

7.

Kapitał obrotowy (1 – 4)

2.348

2.739

7.639

8.

Zapotrzebowanie na środki obrotowe (3 – 6)

3.075

6.213

4.856

9.

Saldo netto środków pieniężnych (7 – 8)

-727

-3.474

2.783

10.

Udział środków własnych w finansowaniu majątku obrotowego

[(7 / 1) x 100 %]

27,1 %

23,7 %

53,0 %

  1. Kapitał obrotowy – różnica pomiędzy wielkością majtku obrotowego a wielkością zobowiązań bieżących; wskaźnik ten określa wartość zasobów obrotowych, która jest finansowana z własnego majtku
  2. Zapotrzebowanie na fundusze obrotowe – różnica pomiędzy wielkością majątku obrotowego pomniejszonego o środki pieniężne a wielkością zobowiązań bieżących pomniejszonych o kredyty krótkoterminowe; wskaźnik ten pozwala na określenie jaka część majtku obrotowego (bez środków pieniężnych) nie jest finansowana za pomocą zobowiązań bieżących
  3. Saldo netto środków pieniężnych – różnica pomiędzy stanem kapitału obrotowego netto a zapotrzebowaniem  na kapitał obrotowy jest; ujemne saldo określa występowanie zapotrzebowania na zewnętrzne źródła finansowania, dodatnie oznacza nadmiar środków pieniężnych ponad bieżące potrzeby.

W analizowanym okresie systematycznie rosła wartość majątku obrotowego Spółki, co było wynikiem przede wszystkim wzrostu stanu zapasów i należności. Związane to było głównie ze wzrostem skali działalności Spółki (cykl rotacji należności pozostawał w zasadzie na niezmiennym poziomie). Wzrost stanu zapasów związany jest również ze specyfiką działalności Spółki – wzrost sprzedaży towarów pociągnął za sobą konieczność utrzymywania niezbędnego poziomu zapasów części zamiennych w celu prawidłowej realizacji usług serwisowych.

W analizowanym okresie poziom kapitału obrotowego dysponowanego przez Spółkę wzrastał, jednak szybszy wzrost zapotrzebowania na środki obrotowe w 2018 r., a szczególnie w 2019 r. spowodował wystąpienie ujemnego salda netto środków pieniężnych. W związku z wystąpieniem zapotrzebowania na zewnętrzne źródła finansowania, zwiększyło się zadłużenie Spółki z tytułu kredytów krótkoterminowych, zaś udział środków własnych w finansowaniu majątku obrotowego zmniejszył się z 37,4 % w 2017 r. do 7,7 %  w 2020 r.

Natomiast na koniec 2020 r. saldo środków pieniężnych Spółki było dodatnie, a udział środków własnych w finansowaniu majątku obrotowego wzrósł do ponad 50 %. Zmiana struktury finansowania majątku Spółki spowodowana była głównie zwiększeniem stanu kapitałów własnych (emisja Akcji). Na dzień 31.12.2020 r. Spółka nie korzystała z kredytów krótkoterminowych.

Wykres 1. Wartość i rotacja kapitału obrotowego Spółki

Tabela 2. Cykle rotacji głównych składników kapitału obrotowego (w dniach)

Wyszczególnienie

2018

2019

2020

Cykl rotacji zapasów

33,0

34,0

43,7

Cykl rotacji należności

34,9

31,0

33,7

Cykl rotacji zobowiązań

48,4

54,4

56,8

Kapitał obrotowy w dniach obrotu

21,1

18,3

37,8

Cykl operacyjny

68,0

64,9

77,4

Cykl konwersji gotówkowej

19,6

10,6

20,7

  1. Wskaźniki rotacji – stosunki średniego stanu odpowiednio zapasów, należności, zobowiązań bieżących (średnia arytmetyczna ze stanów na początek i koniec badanego okresu) do sprzedaży netto pomnożona przez  liczbę dni w okresie;
  2. Kapitał obrotowy w dniach obrotu – stosunek wielkości kapitału obrotowego do sprzedaży netto pomnożona  przez liczbę dni w okresie obrachunkowym;
  3. Cykl operacyjny – suma cyklu rotacji należności i cyklu rotacji zapasów; przedstawia okres po jakim gotówka zostaje odzyskana po wprowadzaniu jej do procesów gospodarczych;
  4. Cykl konwersji gotówkowej – cykl operacyjny skorygowany o wielkość rotacji zobowiązań krótkoterminowych; określa liczbę dni, w których muszą zostać zaangażowane dodatkowe środki (poza zobowiązaniami  bieżącymi) pozwalające na sfinansowanie majątku obrotowego.

Systematyczny wzrost cyklu rotacji zapasów jest wynikiem rozwoju działalności serwisowej, związanej ze zwiększaniem się sprzedaży podstawowych towarów Spółki.

Wydłużenie cyklu realizacji zobowiązań związane było głównie ze zwiększeniem zadłużenia Spółki w związku z dynamicznym wzrostem skali działalności. W strukturze obcych źródeł finansowania firmy handlowej Gwiazda S.A. na przestrzeni analizowanego okresu zaszły istotne zmiany: w latach 2018 – 2019 zmniejszał się systematycznie udział zobowiązań handlowych, rósł udział zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów. Na koniec grudnia 2020 r. Spółka nie wykazał zobowiązań z tytułu kredytów, natomiast znacznie wzrosło zadłużenie Spółki z tytułu dostaw robót i usług. W rezultacie zmian struktury zewnętrznych źródeł finansowania cykl realizacji zobowiązań na 31.12.2020 r. wzrósł w niewielkim stopni – o około 2 dni. Wydłużenie cyklu operacyjnego przy niemal nie zmienionym cyklu realizacji zobowiązań spowodowało niemal dwukrotny wzrost cyklu konwersji gotówkowej na koniec 2020 r. w porównaniu ze stanem na koniec roku 2019.

Warto pamiętać, że wyniki wskaźników płynności finansowej powinny być interpretowane z uwzględnieniem specyfiki danej branży oraz danych porównawczych z innymi firmami.

Ocena płynności finansowej jest ważnym elementem w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych lub kredytowych. Wyniki takiej oceny pomagają inwestorom lub kredytodawcom określić, czy dane przedsiębiorstwo jest w stanie obsługiwać swoje krótkoterminowe zobowiązania finansowe i czy jest ono ryzykowne lub bezpieczne inwestycyjnie.