Strategie nazywane kosztowymi ukierunkowują wszystkie działania przedsiębiorstwa na jedne główny cel, jakim jest minimalizacja kosztów całkowitych. Strategie kosztowe opierają się na założeniu, że najlepszą pozycję konkurencyjną uzyskują te firmy, które mają najniższe koszty. Zdolność przedsiębiorstwa do minimalizacji kosztów daje mu przewagę nad konkurentami. Najwyższą marżę uzyskują te firmy, które produkują najtaniej. Z kolei wysoka marża zapewnia przedsiębiorstwu środki możliwe do wykorzystania w realizacji inwestycji a tym samym przedsiębiorstwo umacnia swoją pozycję.
Ze strategią minimalizacji kosztów wiąże się tzw. efekt doświadczenia, mówiący o tym, “że całkowity koszt jednostkowy produktu zmniejsza się o stały procent każdorazowo, gdy skumulowana wartość produkcji się podwaja”. Efekt doświadczenia jest konsekwencją następujących zjawisk:
- ekonomika skali – w miarę zwiększania skali produkcji następuje rozłożenie na większą liczbę wyrobów kosztów stałych w wyniku czego koszt jednostkowy spada,
- efekt specjalizacji – koncentrując się na jednym rodzaju działalności rośnie wydajność pracy w wyniku czego koszty robocizny na jednostkę produkcji ulegają zmniejszeniu,
- efekt innowacji oraz substytucji kapitału i pracy – wprowadzenie nowych technologii produkcji.
Powyższe zjawiska można rozbić na bardziej szczegółowe czynniki:
- wyniki uczenia się poszczególnych pracowników i grup,
- poprawa struktury organizacyjnej i struktury produkcji,
- wprowadzenie systemu informacyjnego dla zarządu,
- zbudowanie bardziej efektywnego planowania,
- prowadzenie bardziej skutecznej kontroli,
- wdrożenie celowych poczynań służących sterowaniu firmą,
- poprawa metod pracy,
- poprawa koordynacji przebiegu pracy,
- wprowadzenie bardziej wydajnego działu utrzymania ruchu,
- wprowadzenie bardziej efektywnego składowania,
- ulepszenie produktów,
- wyższa wydajność pracowników dzięki systematycznemu uczeniu się na stanowisku pracy i dzięki powtarzalności czynności,
- bardziej oszczędne wykorzystanie materiałów,
- mniejsza ilość braków produkcyjnych,
- lepsze nadzorowanie prac,
- mniej prac związanych z poprawianiem braków produkcyjnych,
- nowsze procesy produkcyjne,
- mniejsze zużycie energii,
- ulepszone metody produkcyjne,
- bardziej intensywne studia dotyczące produkcji przemysłowej,
- wprowadzenie nowych metod technologicznych do produkcji,
- celowe opracowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych dla produktów,
- zmniejszenie udziału drogich części w produktach,
- eliminacja niepotrzebnych części w produktach na podstawie analizy produkcji,
- standaryzacja produktów,
- zmniejszenie ilości zmian w produktach,
- zwiększenie powtarzalności w produkcji i w sprzedaży,
- korzystniejsze ustalenie liczebności partii wyrobów,
- lepsze wyposażenie w narzędzia i maszyny,
- lepsze wykorzystanie maszyn,
- lepsze wykorzystanie lokalowe przedsiębiorstwa.
Tak więc na kształt krzywej doświadczenia wpływ mają rozmaite czynniki. Poszczególne elementy trzeba starannie badać i wykorzystywać. W praktyce często trudno oddzielić poszczególne przyczyny kształtujące krzywą doświadczeń, ale nie ma wątpliwości co do tego, że na jej podstawie można obniżyć koszty w przedsiębiorstwie.
W firmach istnieją zazwyczaj znaczne możliwości redukcji kosztów. Dzięki świadomej kontroli kosztów można z tych możliwości skorzystać, aby zmniejszyć koszty stałe i zmienne co pozwoli zwiększyć konkurencyjność firmy. Skutki krzywej doświadczenia nie przychodzą same. Kadra kierownicza musi stale pracować nad tym, aby ze wzrostem produkcji dokonywać ulepszeń, starając się w ten sposób obniżyć koszty we wszystkich wydziałach przedsiębiorstwa.
Dla wielu firm działających na wielkim, masowym rynku strategia minimalizacji kosztów stała się podstawą przetrwania i sukcesu.