Wskaźniki rentowności
Wskaźniki rentowności można podzielić na trzy grupy:
Ø wskaźniki rentowności obrotu (sprzedaży)
Ø wskaźniki rentowności majątku
Ø wskaźniki rentowności kapitału
Wskaźniki rentowności obrotu
Wskaźniki rentowności obrotu określają odpowiednie relacje wyniku finansowego (zysku lub straty), przychodów ze sprzedaży oraz kosztów ich uzyskania.
Spośród dużej gamy wskaźników obrotu (sprzedaży) najczęściej wykorzystuje się:
- Wskaźnik rentowności sprzedaży netto
zysk netto x 100 |
odchylenie |
|||||||
przychody ze sprzedaży |
||||||||
1998 r. |
1887 x 100 |
= |
4,66 % |
|||||
40.535 |
||||||||
1999 r. |
2391 x 100 |
= |
5,08 % |
+ 0,42 % |
||||
47.034 |
Wskaźnik ten określa wartość sprzedaży konieczną do uzyskania określonej kwoty zysku. Im wyższa jest wartość wskaźnika, tym niższa wartość sprzedaży pozwala osiągnąć pożądany zysk. Większy wskaźnik świadczy o lepszej sytuacji finansowej jednostki gospodarczej. Wyliczony poziom wskaźnika rentowności sprzedaży oznacza, że z każdych 100 zł. wartości sprzedaży, po pokryciu wszystkich kosztów, zostało w przedsiębiorstwie 4 zł. 66 gr. w roku 1998 i 5 zł. 08 gr. w 1999.
Wzrastającą tendencję tego wskaźnika należy oceniać jako pozytywną.
- Wskaźnik rentowności działalności operacyjnej
zysk operacyjny x 100 |
odchylenie |
|||||||
przychody ze sprzedaży |
||||||||
1998 r. |
4.343 x 100 |
= |
10,71 % |
|||||
40.535 |
||||||||
1999 r. |
4.688 x 100 |
= |
9,97 % |
– 0,74 % |
||||
47.034 |
Wskaźnik ten określa rentowność podstawowej działalności przedsiębiorstwa, eliminując wpływ wynikający z działalności finansowej oraz zdarzeń nadzwyczajnych.
Obliczone wskaźniki rentowności działalności operacyjnej wykazują tendencję malejącą.
- Wskaźnik rentowności netto
zysk netto x 100 |
odchylenie |
|||||||
koszty działalności operacyjnej |
||||||||
1998 r. |
1.887 x 100 |
= |
5,24 % |
|||||
36.043 |
||||||||
1999 r. |
2.391 x 100 |
= |
5,69 % |
+ 0,45 % |
||||
42.028 |
Wskaźnik ten przedstawia efekt finansowy działalności gospodarczej przedsiębiorstwa w przeliczeniu na jednostkę poniesionych kosztów. W związku z tym reaguje on szczególnie silnie na zmiany w poziomie kosztów własnych, natomiast w mniejszym stopniu zmienia się pod wpływem ilości sprzedaży.
Powyższe wskaźniki potwierdzają wzrastającą rentowność. Ich poziom jest wyższy od poziomu wskaźnika rentowności sprzedaży, co wynika z dużej różnicy między przychodami ze sprzedaży a odpowiadającymi im kosztami. Na każde 100 zł. wydatkowane na działalność operacyjną osiągnięto zysk netto w kwocie 5 zł. 24 gr. w 1998 r. oraz 5 zł. 69 gr. w 1999 r.
- Wskaźnik poziomu kosztów
koszty działalności operacyjnej x 100 |
odchylenie |
||||||||
przychody ze sprzedaży |
|||||||||
1998 r. |
36.043 x 100 |
= |
88,92 % |
||||||
40.535 |
|||||||||
1999 r. |
42.028 x 100 |
= |
89,36 % |
+ 0,44 % |
|||||
47.034 |
|||||||||
Wskaźnik ten określa udział poniesionych kosztów w przychodach ze sprzedaży. Im niższy jest ten udział, tym większa jest rentowność działalności gospodarczej.
Wskaźnik poziomu kosztów wzrasta w niewielkim stopniu w stosunku do roku poprzedniego. W stu jednostkach przychodów ze sprzedaży koszty działalności operacyjnej stanowiły 88,92 jednostek, zaś w 1999 r. stanowiły 89,36 % wartości sprzedaży.
Wskaźniki rentowności majątku
Wskaźniki rentowności majątku charakteryzują ogólną zdolność przedsiębiorstwa do generowania zysku z majątku, czyli pokazują, jak efektywnie wykorzystywany jest majątek zainwestowany w przedsiębiorstwie. Im wyższa jest wartość tych wskaźników, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Do pomiaru wykorzystania majątku służy wskaźnik rentowności majątku oraz wskaźnik produktywności (obrotowości) majątku.
- Wskaźnik rentowności majątku
zysk netto x 100 |
odchylenie |
|||||||
majątek (aktywa) ogółem |
||||||||
1998 r. |
1.887 x 100 |
= |
10,04 % |
|||||
18.796 |
||||||||
1999 r. |
2.391 x 100 |
= |
12,69 % |
+ 2,65 % |
||||
18.848 |
Wskaźnik ten informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. Wysoki poziom wskaźnika świadczy o efektywnym zarządzaniu aktywami firmy, natomiast zbyt niski – wskazuje na przeinwestowanie przedsiębiorstwa i posiadanie przezeń nadmiernego majątku.
Badany wskaźnik wskazuje na rosnącą efektywność finansową majątku.
Wskaźniki rentowności kapitału
Wskaźniki rentowności kapitału przedstawiają zdolność przedsiębiorstwa do wypracowywania zysku z każdej zainwestowanej złotówki.
Wśród wskaźników rentowności kapitału wyróżnić można:
- Wskaźnik rentowności kapitału własnego (stopa zwrotu z kapitału)
zysk netto x 100 |
odchylenie |
|||||||
kapitał własny |
||||||||
1998 r. |
1.887 x 100 |
= |
44,07 % |
|||||
4.282 |
||||||||
1999 r. |
2.391 x 100 |
= |
49,64 % |
+ 5,57 % |
||||
4.834 |
Wskaźnik ten pokazuje, jaki procent zysku przypada na jednostkę zainwestowanego kapitału własnego przedsiębiorstwa. Rosnący poziom tego wskaźnika świadczy o wyższej efektywności zaangażowanego kapitału, co zazwyczaj stwarza możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Stopa zwrotu z kapitału własnego powinna być wyższa od stopy inflacji, powodującej deprecjację kapitałów zainwestowanych w firmie.
Rentowność kapitału własnego w analizowanym okresie poprawiła się o 5,57 punktów procentowych. Porównując wyliczone realne wskaźniki rentowności kapitału własnego z poziomem inflacji w badanym okresie, można stwierdzić, iż są one dużo wyższe od stopy inflacji (grudzień do grudnia) 9,8 % w 1999 r.
- Wskaźnik rentowności kapitału stałego
zysk netto x 100 |
odchylenie |
|||||||
kapitał stały |
||||||||
1998 r. |
1.887 x 100 |
= |
35,02 % |
|||||
5.5389 |
||||||||
1999 r. |
2.391 x 100 |
= |
29,45 % |
– 5,57 % |
||||
8.118 |
Wskaźnik ten stanowi relację zysku netto do kapitału stałego, tj. kapitału własnego powiększonego o długoterminowy kapitał obcy. Określa on efekt działalności przedsiębiorstwa w przeliczeniu na jednostkę zaangażowanego kapitału długoterminowego.
Wskaźniki rentowności kapitału stałego ukształtowały się na poziomie niższym niż wskaźniki rentowności kapitału własnego. Wynika to ze znacznego udziału długoterminowych kapitałów obcych w ogólnej kwocie kapitałów stałych.