Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

5/5 - (3 votes)

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych (Cash Flow Statement) jest jednym z trzech głównych sprawozdań finansowych, które tworzy przedsiębiorstwo (obok bilansu oraz rachunku zysków i strat). Sprawozdanie to przedstawia informacje o źródłach i wykorzystaniu środków pieniężnych przez firmę w określonym okresie czasu.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych składa się z trzech sekcji:

  1. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej: ta sekcja przedstawia informacje o przepływach środków pieniężnych związanych z codzienną działalnością firmy, takimi jak przychody i koszty operacyjne.
  2. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej: ta sekcja przedstawia informacje o przepływach środków pieniężnych związanych z inwestycjami firmy, takimi jak zakupy i sprzedaży nieruchomości, maszyn i urządzeń.
  3. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej: ta sekcja przedstawia informacje o przepływach środków pieniężnych związanych z finansowaniem działalności firmy, takimi jak emisja akcji, pożyczki lub kredyty.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych pozwala na lepsze zrozumienie finansów firmy i pozwala na ocenę, czy przedsiębiorstwo ma wystarczające środki pieniężne, aby funkcjonować i rozwijać się oraz kiedy i skąd te środki pochodzą.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych jest obowiązkowym dokumentem finansowym sporządzanym od roku 1995 w tych firmach, które mają obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych. Obowiązek ten dotyczy banków, ubezpieczycieli, spółek akcyjnych oraz pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech następujących wielkości[1]:

  • średnioroczne zatrudnienie – 50 osób,
  • suma bilansowa – 1 mln EURO,
  • przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych – 3 mln EURO.

Pozostałe firmy nie są zobowiązane do sporządzania tego dokumentu, choć mogą to zrobić na własne potrzeby. Omawiane sprawozdanie odzwierciedla przepływy gotówkowe w trzech podstawowych obszarach działalności przedsiębiorstwa, tj. obszarze:

  • operacyjnym,
  • inwestycyjnym,
  • finansowym.

Celem opracowania  analizy sprawozdań z przepływu środków pieniężnych jest pełniejsza charakterystyka sytuacji finansowej, a szczególnie zyskowności i zdolności płatniczej. Bilans oraz rachunek zysków i strat nie zawsze odzwierciedlają realne przepływy gotówki, natomiast rachunek przepływów środków pieniężnych pokazuje efekty funkcjonowania przedsiębiorstwa właśnie bazujące na krążeniu pieniądza w firmie, na zmianach zasobów gotówkowych będących w jej dyspozycji.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych zawiera informacje jakościowo różne od zawartych w bilansie oraz rachunku wyników. Są to przede wszystkim wartości pieniężne, odzwierciedlające wpływy i wypływy gotówki z przedsiębiorstwa. Co daje nam obraz finansowy firmy. Zestawienie przepływu środków pieniężnych sporządza się o różnym horyzoncie czasowym:

  • miesięcznym,
  • kwartalnym,
  • półrocznym,
  • rocznym.

Sprawozdanie to udziela nam odpowiedzi na kilka ważnych pytań z zakresu zarządzania finansami firmy. A mianowicie:

  • jakie obszary działalności generują najwięcej środków pieniężnych, a jakie je najbardziej wchłaniają?
  • czy działalność finansowa jest w drodze podwyższenia kapitałów własnych, czy też zaciągnięcia kredytów i pożyczek?

Układ sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych przedstawia poniższa tabela 5:

Tabela 5. Układ sprawozdania z przepływu środków pieniężnych

WYSZCZEGÓLNIENIE KWOTA
A.   Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Wynik finansowy netto (zysk – strata)

II. Korekty o pozycje:

1.    Amortyzacja

2.    Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych

3.    Odsetki i dywidendy otrzymane i zapłacone

4.    Rezerwy z należności

5.    Inne rezerwy

6.    Podatek dochodowy od zysku brutto

7.    Podatek dochodowy zapłacony

8.    Wynik na sprzedaży i likwidacji składników działalności inwestycyjnej

9.    Zmiana stanu zapasów

10.  Zmiana stanu należności i roszczeń

11.  Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych

12.  Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych

13.  Zmiana stanu przychodów przyszłych okresów

14.  Pozostałe pozycje

III. Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej (I +/- II)

B.   Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

I. Nabycie (sprzedaż) wartości niematerialnych i prawnych

II. Nabycie (sprzedaż) składników rzeczowego majątku trwałego

III. Nabycie (sprzedaż) akcji i udziałów w jednostkach zależnych

IV. Nabycie (sprzedaż) akcji i udziałów w jednostkach stowarzyszeniowych

V. Nabycie (sprzedaż) innych akcji, udziałów i papierów wartościowych

VI. Udzielone (zwrócone) pożyczki

VII. Otrzymane (zwrócone) dywidendy

VIII. Otrzymane (zwrócone) odsetki

IX. Pozostałe pozycje

X. Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej

(I +/- II +/-III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX)

C.   Przepływy środków pieniężnych  z działalności finansowej

I. Zaciągnięcie (spłata) długoterminowych kredytów bankowych

II. Zaciągnięcie (spłata) długoterminowych pożyczek, emisja (wykup
obligacji lub innych papierów wartościowych

III. Zaciągnięcie (spłata) krótkoterminowych kredytów bankowych

IV. Zaciągnięcie (spłata) krótkoterminowych pożyczek, emisja (wykup) obligacji lub innych papierów wartościowych

V. Płatności dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieli

VI. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego

VII. Wpływy z emisji akcji i udziałów oraz dopłat do kapitału

VIII. Zapłacone (zwrócone) odsetki

IX. Pozostałe pozycje

X. Środki pieniężne netto z działalności finansowej

(I +/- II +/- III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX)

D.   Zmiana stanu środków pieniężnych netto (III A +/- X B +/- X C)

E.    Środki pieniężne na początek roku obrotowego

F.   Środki pieniężne na koniec roku obrotowego (D + E)

ŹRÓDŁO: J. Gajdka, E. Walińska, „Zarządzanie finansowe”, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 185


[1] Z. Leszczyński, A. Skowronek – Mielczarek , Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 80.

Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja II)

5/5 - (1 vote)

kontynuacja pracy licencjackiej z lipca

Tabela 2. Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja II)

WYSZCZEGÓLNIENIE ROK

UBIEGŁY

ROK

SPRAWOZDAWCZY

A.  Przychodyze sprzedaży i zrównane z nimi

I. Przychód ze sprzedaży produktów

II. Zmiana stanu produktów

III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów

IV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby Jednostki

B.  Koszty działalności operacyjnej

I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

II. Zużycie materiałów i energii

III. Usługi obce

IV. Podatki i opłaty

V. Wynagrodzenia

VI. Świadczenia na rzecz pracowników

VII. Amortyzacja

VIII. Pozostałe

C.  Zysk (strata) ze sprzedaży (A–B)

D. Pozostałe przychody operacyjne

I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego

II. Dotacje

III. Pozostałe przychody operacyjne

E.    Pozostałe koszty operacyjne

I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego

II.Pozostałe koszty operacyjne

F. Zysk (strata) na działalności operacyjnej (C+D–E)

G. Przychody finansowe

I. Dywidendy z tytułu udziałów

II. Odsetki uzyskane

III. Pozostałe

H. Koszty finansowe

I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych

II. Odsetki do zapłacenia

III. Pozostałe

I. Zysk (strata) brutto na działalności gospodarczej (F+G-H)

J. Zyski nadzwyczajne

K. Straty nadzwyczajne

L. Zysk (strata) brutto (I+J-K)

M. Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

I. Podatek dochodowy

II. Pozostałe obowiązkowe obciążenia

N. Zysk (strata) netto (L-M)

ŹRÓDŁO: Z. Kołaczyk, Rachunkowość przedsiębiorstw, Wyd. eMPi2, Poznań 1997, s.98.

Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja I)

5/5 - (2 votes)

Rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym jest dokumentem, w którym przedstawia się wyniki finansowe za dwa lub więcej okresów obrachunkowych (np. kwartały, półrocza, lata itp.) w celu ich porównania.

Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym zazwyczaj składa się z następujących elementów:

  1. Przychody – obejmują one wszelkie źródła przychodów, takie jak sprzedaż produktów lub usług, dzierżawa, odsetki itp.
  2. Koszty – obejmują one wszelkie koszty związane z prowadzeniem działalności, takie jak koszty surowców i materiałów, koszty pracy, koszty ogólne itp.
  3. Zysk (strata) brutto – jest to różnica między przychodami a kosztami.
  4. Podatek dochodowy – jest to kwota podatku dochodowego należnego z tytułu osiągniętego zysku.
  5. Zysk (strata) netto – jest to różnica między zyskiem brutto a podatkiem dochodowym.
  6. Zysk (strata) z działalności gospodarczej – jest to zysk (strata) netto, z uwzględnieniem innych przychodów i kosztów, które nie są związane z podstawową działalnością gospodarczą (np. odsetki, dywidenda).
  7. Zysk (strata) z działalności operacyjnej – jest to zysk (strata) netto, z uwzględnieniem innych przychodów i kosztów, które nie są związane z podstawową działalnością operacyjną (np. amortyzacja, zysk (strata) z odpisów aktualizujących).
  8. Zysk (strata) netto z działalności gospodarczej – jest to zysk (strata) netto, z uwzględnieniem wszystkich przychodów i kosztów, które nie są związane z podstawową działalnością gospodarczą ani operacyjną (np. zysk (strata) z transakcji związanych z nieruchomościami, zysk (strata) z odpisów aktualizujących).

Tabela 1. Układ rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (Wersja I)

KOSZTY I STRATY
PRZYCHODY I ZYSKI
A.   Koszty działalności operacyjnej
I. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
II. Zużycie materiałów i energii
III. Usługi obce
IV. Podatki i opłaty
V. Wynagrodzenia
VI. Świadczenia na rzecz pracowników
VII. Amortyzacja
VIII. Pozostałe
B.   Zysk ze sprzedaży
C.   Pozostałe koszty operacyjne
I. Wartość sprzedanych składników majątku trwałego
II. Pozostałe koszty operacyjne
D.   Zysk na działalności operacyjnej
E.   Koszty finansowe
I. Odpisy aktualizujące wartość finansowego majątku trwałego oraz krótkoterminowych papierów wartościowych
II. Odsetki do zapłacenia
III. Pozostałe
F.    Zysk brutto na działalności
Gospodarczej
G.   Straty nadzwyczajne
H.   Zysk brutto
I.      Obowiązkowe obciążenia wyniku
finansowego
I. Podatek dochodowy
      II. Inne obowiązkowe obciążenia
J.    Zysk netto
A.   Przychody ze sprzedaży i zrównane z
nimi
      I. Przychód ze sprzedaży produktów
      II. Zmiana stanu produktów
      (zwiększenie – wartość dodatnia zmniejszenie – wartość ujemna)
      III. Przychód ze sprzedaży towarów i materiałów
      IV. Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki
B.   Strata ze sprzedaży
C.   Pozostałe przychody operacyjne
I. Przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego
II. Dotacje
II. Pozostałe przychody operacyjne
D.   Strata na działalności operacyjnej
E.   Przychody finansowe
I. Dywidendy z tytułu udziałów
II. Odsetki uzyskane
III. Pozostałe
F.    Strata brutto na działalności
gospodarczej
G.   Zyski nadzwyczajne
H.   Strata brutto
I.      Strata netto

ŹRÓDŁO: Z. Kołaczyk, Rachunkowość przedsiębiorstw, Wyd. eMPi2 Poznań 1997, s. 97.

Źródła informacji do oceny finansowej

5/5 - (2 votes)

Wyniki analizy finansowej uzależnione są w dużym stopniu od materiałów źródłowych.

Możemy wyszczególnić trzy podstawowe grupy informacji wykorzystywanych dla potrzeb analizy finansowej[1]:

1. Ze względu na źródła pozyskania:

  • wewnętrzne – zawierające dane o przedsiębiorstwie,
  • zewnętrzne – informujące o otoczeniu przedsiębiorstwa.

2. Ze względu na sposób uzyskania:

  • pierwotne – nieprzetworzone, gromadzone dla określonych problemów decyzyjnych,
  • wtórne – przetworzone, opracowane przez innych.

3. Ze względu na charakter podejmowania decyzji:

  • operacyjne – dla rutynowych i powtarzających się problemów,
  • strategiczne – dla podejmowania decyzji o dłuższym niż operatywny horyzoncie czasowym

Do podstawowych źródeł oceny przyszłej i bieżącej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa wymagane są raporty finansowe w postaci:

  • rachunku zysków i strat,
  • bilansu firmy,
  • sprawozdania z przepływu środków pieniężnych.

Do pozostałych sprawozdań finansowych potrzebnych do oceny finansowej przedsiębiorstwa należy:

  • § pozostała sprawozdawczość sporządzana głównie na rzecz GUS (np. o stanie i ruchu środków trwałych).
  • § księgi rachunkowe przedsiębiorstwa, szczególnie zestawienia obrotów i sald na kontach syntetycznych
  • § dokumenty dotyczące różnych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa
  • § oświadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki inwentaryzacji,
  • § plany gospodarcze przedsiębiorstw, ich programy rozwojowe, wykonywane wcześniej bieżące analizy odcinkowe i okresowe,
  • § rozmowy i dyskusje z przedstawicielami kadry kierowniczej,
  • § informacje zewnętrzne dotyczące otoczenia przedsiębiorstwa pochodzące ze źródeł: GUS i WUS, publikacje w prasie fachowej, wyniki prowadzonej analizy rynku, itp.[2]
Bardzo ważny jest dobór i weryfikacja materiałów źródłowych, ponieważ są jednymi z podstawowych elementów mówiących o jakości przeprowadzonej analizy. Zły i niekompletny dobór materiałów może stać się przyczyną błędnych ustaleń, co może spowodować podjęcie nieskutecznego działania.Informacje do sporządzania analizy powinny dotyczyć kilku okresów, ponieważ wtedy będzie zachowany warunek porównawczy badanych zjawisk oraz będzie istniała możliwość określenia tendencji rozwoju poszczególnych zjawisk.

——————————————————

[1] Z. Leszczyński, A. Skowronek – Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 19

[2] Z. Leszczyński, A. Skowronek-Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 20.

Istota, przedmiot i zakres analizy finansowej przedsiębiorstwa

5/5 - (2 votes)

Analiza jest to metoda badawcza polegająca na rozbiorze, rozłożeniu określonej całości na składniki i badaniu poszczególnych cech, właściwości przedmiotu[1].

Analizę stanów i procesów ekonomicznych nazywa się analizą ekonomiczną. Jest ona instrumentem służącym do poznania rzeczywistości gospodarczej. Analiza ekonomiczna to również metoda badania procesów gospodarczych, polegająca na rozpatrywaniu związków najczęściej ilościowych, zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami tych procesów. Może być stosowana zarówno do badania zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w skali gospodarki (analiza makroekonomiczna[2]), jak również zjawisk i procesów występujących w ramach poszczególnych jednostek gospodarczych i instytucji (analiza mikroekonomiczna[3]).

Analiza ekonomiczna umożliwia stawianie diagnoz, ułatwia podejmowanie decyzji, a także sprzyja racjonalizacji procesów gospodarczych, zarówno w skali makroekonomicznej, jak i mikroekonomicznej.

Wyniki analizy ekonomicznej stanowią podstawę weryfikacji decyzji podjętych w przeszłości oraz ustalenie zamierzeń na teraz i na przyszłość. Przez wiele lat analiza ekonomiczna przekształcała się w odrębną dyscyplinę naukową. Jest ściśle powiązana z wieloma dyscyplinami naukowymi takimi jak:

  • statystyka,
  • rachunkowość,
  • finanse,
  • marketing,
  • matematyka,
  • planowanie,
  • technologia.

Jest ona, zatem nie tylko dyscypliną naukową, ale i działaniami praktycznymi. Stale wzrasta przydatność oraz atrakcyjność analizy ekonomicznej w procesach zarządzania przedsiębiorstwem, bowiem łączy ona teraźniejszą działalność przedsiębiorstwa z jego przyszłymi rezultatami.

Celem przeprowadzenia analizy ekonomicznej jest[4]:

sporządzanie charakterystyki liczbowej ilustrującej działalność przedsiębiorstwa oraz pozwalającej na ocenę uzyskiwanych wyników, wykrycie i ustalenie czynników mających wpływ na realizację podjętych przedsięwzięć gospodarczych, określenie przewidywanych wyników na podstawie informacji o stanie czynników wytwórczych, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo oraz o zmianach w jego otoczeniu, podejmowanie decyzji zarządczych, służących podnoszeniu efektywności działania przedsiębiorstwa i jego rozwoju. Ze względu na dużą różnorodność zagadnień wchodzących w zakres badań analitycznych przyjmuje się najczęściej podział analizy ekonomicznej, zwany również klasycznym na dwa zasadnicze działy [5]:

1) analizę techniczno – ekonomiczną,

2) analizę  finansową.

Analiza techniczno – ekonomiczna skupia się na ocenie rzeczowych i osobowych aspektów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Ocenia ona poszczególne odcinki działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Analizie poddaje się ilość, jakość i strukturę działalności wytwórczej, stopień nowoczesności wytwarzania, wyposażenie w majątek trwały, proces zaopatrzenia w surowce i materiały, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem, itp. Analizę stopnia wykorzystania poszczególnych czynników wytwórczych przeprowadza się z punktu widzenia ich wpływu na wyniki finansowe przedsiębiorstwa.

Analiza finansowa zajmuje się natomiast wielkościami ekonomicznymi w ujęciu pieniężnym, w tym stanem majątkowo – kapitałowym, wynikiem finansowym oraz ogólną sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Dotyczy ona całokształtu  finansowych aspektów działalności przedsiębiorstwa. Z tego powodu trudny jest do precyzyjnego  określenia obszar tej analizy.

Zagadnienia należące do analizy finansowej to:
wstępna i rozwinięta analiza sprawozdań finansowych (bilansu, rachunku wyników, rachunku przepływów pieniężnych), analiza wskaźnikowa, wynik finansowy i czynniki go kształtujące, koszty działalności, dochody ze sprzedaży,  rentowność, płynność, kapitał obrotowy, ocena procesówinwestycyjnych, źródła finansowania. Przedmiot i zakres analizy finansowej w gospodarce rynkowej nie ma charakteru jednolitego, gdyż zależy to od: szczegółowości danych, możliwości pozyskania informacji, podmiotu oceniającego. Przedmiotem analizy finansowej w przedsiębiorstwie jest jego działalność gospodarcza oparta na angażowanych zasobach majątkowo – kapitałowych i osobowych. W gospodarce rynkowej celem tej działalności jest  nade wszystko przysporzenie właścicielom przyrostu kapitałów własnych przez osiąganie zysków, a pośrednio zwiększanie wartości firmy[6].

W działalności gospodarczej każdego przedsiębiorstwa powinna być stosowana zasada racjonalnego gospodarowania[7].

Istotą tej zasady jest zapewnienie takiego gospodarowania, aby przy danym nakładzie środków otrzymać maksymalny stopień realizacji celu, albo przy danym stopniu realizacji celu użyć minimalnego nakładu środków. Przypatrując się przedmiotowi analizy finansowej w przedsiębiorstwie jako złożonej całości, wyróżnić możemy dwa podstawowe jego elementy[8]:

1) wyniki finansowe,

2) stan finansowy

Wyniki finansowe są ujęciem dynamicznym i ustalane są za pewien okres jako suma wyników narastających w ciągu miesiąca, kwartału lub roku. Wyniki finansowe to zyski lub straty ujęte w wielkościach brutto lub netto. Wpływają na nie:

§  przychody ze sprzedaży,

§  koszty własne,

§  rozliczenia w formie podatków,

§  dotacje,

§  dywidendy, itp.

Efekty finansowe są określane przez wskaźniki rentowności jako relacje wyniku finansowego do obrotu, zaangażowanych zasobów osobowych, majątkowych lub kapitałowych. Osiągnięty wynik finansowy prowadzi do dodatnich lub ujemnych zmian stanu finansowego przedsiębiorstwa. Jest to ścisła zależność statystycznego i dynamicznego ujęcia przedmiotu analizy. Natomiast stan finansowy jest ujęciem statycznym przedmiotu analizy. Ustala się go na określony moment. W jego skład wchodzą:

§  stan wyposażenia przedsiębiorstwa w składniki majątku trwałego i obrotowego,
§  środki zaangażowane w inwestycje i wartości niematerialne,
§  finansowe okrycie tych składników z kapitałów własnych lub obcych.

Wiąże się to z kształtowaniem pozycji finansowej przedsiębiorstwa, jego zdolnością płatniczą i kredytową, efektywnym lokowaniem środków pieniężnych, w tym zagospodarowaniem osiągniętych nadwyżek finansowych.


[1] Z. Leszczyński, A. Skowronek –Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13.

[2] Pojęcie „analiza makroekonomiczna” obejmuje badanie i ocenę wielkości ekonomicznych i zagregowanych, a więc ujmowanych dla całej gospodarki.Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2000, s.7.

[3] Pojęcie „analiza mikroekonomiczna” dotyczy badania i oceny działalności takich podmiotów gospodarczych, jak przedsiębiorstwo, gospodarstwo domowe czy pojedyncze osoby. Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa…, s.7.

[4] Z. Leszczyński, A. Skowronek –Mielczarek, Analiza ekonomiczno – finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13.

[5] T. Waśniewski, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1997, s.15.

[6] L. Bednarski, Analiza Finansowa w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2001, s. 9.

[7] Tamże, s. 10.

[8] Tamże, s. 11.