Analiza finansowa to systematyczny proces oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, mający na celu zrozumienie jego kondycji, trendów oraz mocnych i słabych stron. Analiza finansowa obejmuje różne aspekty działalności przedsiębiorstwa i jest kluczowa dla podejmowania informowanych decyzji finansowych przez zarząd, inwestorów, wierzycieli oraz inne zainteresowane strony. Poniżej przedstawiono przedmiot i zakres analizy finansowej:
Przedmiot analizy finansowej:
- Sprawozdania finansowe: Przedmiotem analizy finansowej są przede wszystkim sprawozdania finansowe przedsiębiorstwa, takie jak bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych oraz zmiany w kapitale własnym.
- Dane finansowe i niefinansowe: Analiza finansowa obejmuje również inne dane finansowe, takie jak wskaźniki finansowe, koszty, przychody czy zyski, a także dane niefinansowe, które mogą wpłynąć na sytuację finansową przedsiębiorstwa, takie jak dane rynkowe, konkurenci, technologie czy regulacje prawne.
Zakres analizy finansowej:
- Ocena płynności: Analiza finansowa pozwala ocenić zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań oraz utrzymania odpowiedniej płynności finansowej.
- Ocena rentowności: Analiza finansowa obejmuje ocenę rentowności przedsiębiorstwa, mierzoną na przykład za pomocą wskaźnika rentowności kapitału własnego, rentowności kapitału obrotowego czy rentowności sprzedaży.
- Ocena dźwigni finansowej: Analiza finansowa pozwala ocenić dźwignię finansową przedsiębiorstwa, czyli stosunek długu do kapitału własnego, co pozwala na zrozumienie ryzyka związanego z zadłużeniem.
- Ocena efektywności operacyjnej: Analiza finansowa obejmuje ocenę efektywności operacyjnej przedsiębiorstwa, czyli zdolności firmy do wykorzystania swoich zasobów w celu generowania zysków.
- Analiza struktury kapitału: Analiza finansowa pozwala na ocenę struktury kapitału przedsiębiorstwa, czyli proporcji między kapitałem własnym a kapitałem obcym.
- Analiza trendów i prognozowanie: Analiza finansowa pozwala zidentyfikować istniejące i przyszłe trendy, które mogą wpłynąć na wyniki finansowe przedsiębiorstwa oraz prognozować jej przyszłe osiągi.
- Porównanie z konkurencją i benchmarking: Analiza finansowa obejmuje porównanie wyników finansowych przedsiębiorstwa z wynikami konkurencji oraz z benchmarkami branżowymi. Pozwala to na ocenę pozycji rynkowej firmy oraz identyfikację obszarów do poprawy.
- Ocena ryzyka finansowego: Zakres analizy finansowej obejmuje również ocenę ryzyka finansowego, takiego jak ryzyko walutowe, kredytowe czy stopy procentowej. Pozwala to na podejmowanie działań mających na celu zabezpieczenie się przed negatywnymi skutkami tych ryzyk.
- Wycena przedsiębiorstwa: Analiza finansowa może być wykorzystana do wyceny przedsiębiorstwa, co jest szczególnie ważne dla inwestorów, którzy chcą dokonać inwestycji, czy też podczas procesów fuzji i przejęć.
- Analiza przepływów pieniężnych: Zakres analizy finansowej obejmuje również ocenę przepływów pieniężnych przedsiębiorstwa, co pozwala na zrozumienie źródeł generowania gotówki oraz wydatkowania jej przez firmę.
- Ocena wskaźników finansowych: Analiza finansowa obejmuje obliczenie i ocenę wskaźników finansowych, które dostarczają informacji na temat różnych aspektów sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, takich jak płynność, rentowność, efektywność, dźwignia finansowa czy struktura kapitału.
- Analiza segmentów biznesowych: Zakres analizy finansowej może również obejmować ocenę poszczególnych segmentów biznesowych przedsiębiorstwa, co pozwala na zrozumienie, które obszary działalności generują największe zyski i wartość dla firmy.
Podsumowując, przedmiotem analizy finansowej są sprawozdania finansowe oraz inne dane finansowe i niefinansowe przedsiębiorstwa. Zakres analizy finansowej jest szeroki i obejmuje ocenę płynności, rentowności, dźwigni finansowej, efektywności operacyjnej, struktury kapitału, trendów, ryzyka finansowego, wyceny przedsiębiorstwa, przepływów pieniężnych, wskaźników finansowych oraz segmentów biznesowych. Analiza finansowa dostarcza kluczowych informacji na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, co pozwala zainteresowanym stronom na podejmowanie informowanych decyzji finansowych oraz strategicznych.
Istotny element w działalności przedsiębiorstw pełni analiza jego efektywności ekonomicznej. Powinna być ona prowadzona przez pryzmat finansów. W formie pieniężnej wyrażone są bowiem przychody osiągane przez firmę, koszty ich uzyskania oraz osiągnięty rezultat(zysk lub strata). W pieniądzu ujmowane są także wielkości jak: majątek, kapitały, zobowiązania oraz wartość bieżąca firmy. W rezultacie efektywność ekonomiczna działalności przedsiębiorstwa znajduje pełne odzwierciedlenie w jego sytuacji finansowej. Analiza finansowa powinna zatem stanowić jedno z podstawowych narzędzi optymalizowania zysków i nadwyżki finansowej.[1]
Analiza finansowa zajmuje bardzo ważne miejsce w zarządzaniu firmą. Wnioski z analizy mają bowiem wpływ na podejmowane decyzje, a sprawność zarządzania zależy w dużym stopniu od trafności i skuteczności tych decyzji. Narzędziem tym powinno się posługiwać kierownictwo przedsiębiorstwa i jego władze w celu:
- uzyskania podstaw wyjściowych do podejmowania bieżących i strategicznych decyzji gospodarczych, dotyczących między innymi: opłacalności sprzedaży, kształtowania struktury kapitałów, nowych inwestycji,
- kontroli zgodności rzeczywistego przebiegu procesów gospodarczych z założeniami, jakie przyjmowano przy podejmowaniu decyzji.
[1] W. Bień, Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Warszawa 2000, s. 79.