Wskaźniki obrotowości

Kolejnym rodzajem wskaźników stosowanych w analizie finansowej są wskaźniki obrotowości. Są one również nazywane wskaźnikami sprawności działania, umożliwiają bowiem ocenę efektywności wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. Ich istotą jest rozpatrywanie relacji między odpowiednim wskaźnikiem dynamicznym, wyrażającym przychód ze sprzedaży w cenach brutto, netto lub kosztach własnych, a wskaźnikiem statycznym, wyrażającym przeciętny stan zaangażowanych w działalności składników majątkowych. Taka relacja w warunkach działalności produkcyjnej jest określana także jako wskaźnik produktywności majątku. Określa to poniższy wzór:

przychód ze sprzedaży

Wskaźnik obrotowości = —————————————

 (produktywności) majątku przeciętny stan majątku

Odwrotna relacja natomiast jest wskaźnikiem zaangażowania majątku. Liczy się go następująco:

przeciętny stan majątku

Wskaźnik zaangażowania = —————————————

majątku przychód ze sprzedaży

Na ocenę pozytywną zasługuje wyższy poziom lub tendencja rosnąca wskaźnika obrotowości majątku, ewentualnie niższy poziom lub tendencja malejąca wskaźnika zaangażowania majątku. Świadczy to o wyższej efektywności wykorzystania zasobów majątkowych. Efektywność ta zależy w szczególności od szybkości obrotu zasobów majątkowych oraz ich struktury wewnętrznej. Im wyższy jest w strukturze majątku udział składników majątku trwałego, tym wolniejszy będzie obrót ich całości, wyższy zaś udział majątku obrotowego wpływa obiektywnie na wyższy stopień efektywności wykorzystania zasobów.

Wśród wskaźników obrotowości na uwagę zasługuje przede wszystkim:

• wskaźnik obrotowości majątku,
• wskaźnik zaangażowania majątku,
• wskaźnik obrotowości majątku trwałego wraz z pochodnym wskaźnikiem zaangażowania tego majątku,
• wskaźnik obrotowości majątku obrotowego,
• wskaźnik obrotowości kapitału pracującego,
• wskaźnik obrotowości zapasów,
• wskaźnik obrotowości należności,
• wskaźnik czasu rozliczenia należności w dniach.1

Kolejną grupę wskaźników oceny sytuacji finansowej firmy stanowią wskaźniki rentowności. Są one uważane za najbardziej syntetyczne mierniki oceny działalności gospodarczej firmy. Na ich poziom wpływa całokształt zjawisk i procesów gospodarczych zachodzących w firmie. Jednak odzwierciedlając skumulowany wpływ różnych zjawisk i procesów, wskaźniki te nie informują o konkretnych przyczynach oraz przejawach nieprawidłowości występujących w przedsiębiorstwie. Kompleksowa analiza ocena działalności firmy wymaga zatem stosowania różnych wskaźników.

Do mierników rentowności należą:

• wskaźniki rentowności brutto sprzedaży,
• wskaźniki rentowności netto sprzedaży,
• wskaźniki siły zarobkowej aktywów,
• wskaźniki zyskowności aktywów,
• wskaźniki zyskowności kapitałów własnych.2

Ostatnią grupę wskaźników finansowej oceny firmy stanowią wskaźniki wartości rynkowej firmy. Wśród nich należy wymienić: wskaźnik cena\zysk, wskaźnik cena\wartość księgowa, wskaźnik stopy dywidendy.

Wskaźnik cena\zysk jest ilorazem rynkowej ceny akcji oraz zysku spółki przypadającego na jedną akcję zwykłą. Liczy się go według wzoru:

rynkowa cena akcji

 Wskaźnik cena\zysk = —————————————

 zysk przypadają na 1 zwykłą akcję

Wskaźnik ten jest uważany za wyraz stosunku inwestorów do spółki i jej możliwości ekonomicznych. Jeżeli wykazuje on tendencję wzrostową, to oznacza to, że rośnie zaufanie inwestorów do spółki i jej przyszłych możliwości ekonomicznych. Natomiast wskaźnik cena\wartość księgowa akcji wyraża relację między wartością rynkową akcji a wartością księgową akcji. Obrazuje to poniższy wzór:

cena rynkowa akcji Wskaźnik cena\zysk wartość = —————————————

księgowa wartość księgowa akcji

Wskaźnik ten określa, ile razy cena rynkowa jednej akcji jest wyższa od jej wartości księgowej. Ponieważ cena rynkowa akcji jest ceną aktualną, a wartość księgowa oparta jest na danych historycznych, to jeśli spółka dobrze funkcjonuje i przynosi zysk, to wskaźnik ten powinien wyrażać wyższą wartość rynkową niż księgową akcji. Im zatem wyższy ten wskaźnik, tym wycena firmy przez rynek i inwestorów jest wyższa. Poziom tego wskaźnika może być podstawą decyzji inwestorów o momencie sprzedaży lub nabycia akcji.

Kolejnym wskaźnikiem jest wskaźnik stopy dywidendy, który stanowi relację wypłaconej dywidendy do wartości rynkowej akcji. Oblicza się go więc następująco:

 dywidenda na jedną akcję zwykłą Wskaźnik stopy dywidendy = ————————————— X 100

 rynkowa cena akcji zwykłej

Wskaźnik ten jest ważny dla inwestorów, ponieważ wielkość wypłaconej dywidendy jest często głównym motywem, który kieruje się przy nabywaniu akcji.3

Obliczenie wyżej wymienionych wskaźników analizy nie stwarza jeszcze wystarczających podstaw do dokonania oceny sytuacji finansowej firmy. Do dokonania takiej oceny niezbędne jest znalezienie punktu odniesienia. Takimi punktami odniesienia są z reguły wyniki uzyskane we wcześniejszych okresach lub też wyniki uzyskane przez inne firmy o zbliżonym profilu działalności, a także pewne normy, które się w tym zakresie stosuje. W związku z tym dokonując oceny działalności firmy za pomocą omawianych narzędzi należy mieć na uwadze konieczność prowadzenia analiz porównawczych.