Wynik finansowy przedsiębiorstwa jest zależny od różnicy między przychodami a kosztami. W analizach zwykle wykorzystuje się wskaźniki takie jak zysk netto i zysk brutto, jednakże, w praktyce, informacja o wysokości zysku ze sprzedaży jest najbardziej wartościowa. W przypadku, gdy jednostka prowadzi kalkulacyjną wersję rachunku zysków i strat, ważnym wskaźnikiem jest zysk ze sprzedaży brutto. Oba te wskaźniki odnoszą się do podstawowej działalności operacyjnej przedsiębiorstwa, co sprawia, że są one najlepszym miernikiem sukcesu w tej dziedzinie. Wartościowe informacje o zyskach ze sprzedaży pozwalają na określenie, czy przedsiębiorstwo osiąga zyski z podstawowej działalności.
Zysk, jako kategoria finansowa, posiada pewne ograniczenia, o których należy pamiętać podczas przeprowadzania analizy. Jednym z najważniejszych jest to, że zysk dotyczy tylko sprzedaży, co oznacza, że odrywa on zysk od płynności pieniężnej. Dodatkowo, nakłady na badania i rozwój, promocję, szkolenia pracowników, pomimo że są istotne dla rozwoju przedsiębiorstwa, nie są aktywowane w bilansie, lecz ujmowane jako koszty okresu, co może obniżyć wynik finansowy. Istnieje również możliwość manipulacji poziomem zysku poprzez agresywną księgowość, np. zawyżając obroty. Ponadto, ten sam poziom zysku osiągnięty przez różne przedsiębiorstwa lub w różnych okresach, może oznaczać zupełnie różne poziomy efektywnego wykorzystania czynników wytwórczych.
Mimo tych ograniczeń, zysk jako rezultat działalności gospodarczej przedsiębiorstwa spełnia dwie ważne funkcje. Po pierwsze, jest on sprawdzianem skuteczności podejmowanych działań przedsiębiorczych, co pozwala na ocenę, czy przedsiębiorstwo działa z sukcesem. Po drugie, zysk jest wynagrodzeniem za podejmowane ryzyko gospodarcze, co motywuje przedsiębiorców do dalszego rozwoju swoich firm.
Celem analizy wyniku finansowego przedsiębiorstwa powinno być przede wszystkim ocenienie wielkości wyniku finansowego oraz jego zmian w czasie. Warto także ustalić źródła wzrostu lub spadku wyniku oraz ocenić możliwości poprawy wyniku finansowego w przyszłości.
Obowiązkowe wypłaty z zysku wynosiły dla Grupy PKN ORLEN 28 mln PLN, 13 mln PLN odpowiednio w 1997 r. i 1998 r. Obowiązek uiszczania wypłat z zysku na rzecz Skarbu Panstwa dotyczy wszystkich spółek będących w 100% własnością Skarbu Panstwa (Jednoosobowe spółki Skarbu Pafistwa). Roczna wysokość wypłat z zysku jest ustalona na poziomie 15% wartości zysku przed opodatkowaniem, pomniejszonego o wartość podatku od osób prawnych (CIT). Zmniejszenie wartości obowiązkowych wyplat z zysku w 1998 r. było rezultatem przeniesienia 75% akcji CPN na Naftę Polską S.A. w lipcu 1998 r. Transfer ten spowodował, iż żaden z podmiotów należących do Grupy PKN ORLEN nie podlegał w 1999 r. obowiązkowi dokonywania wypłat z zysku na rzecz Skarbu Panstwa.
W wyniku opisanych powyżej czynników skonsolidowany wynik netto pro forma Grupy PKN ORLEN wynosił w 1997 r., 1998 r., i 1999 r. odpowiednio 794 mln PLN, 687 mln PLN i 814 mln PLN [3,s. III /11-12].