Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa to kluczowy element funkcjonowania każdej organizacji, mający na celu zapewnienie płynności finansowej, optymalizację kosztów, generowanie zysków i długoterminowego wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Proces zarządzania finansami przedsiębiorstwa można podzielić na kilka etapów:
- Planowanie finansowe: Na tym etapie przedsiębiorstwo określa swoje cele finansowe oraz opracowuje strategię, która pozwoli osiągnąć te cele. Planowanie finansowe może obejmować prognozowanie przyszłych przychodów i kosztów, ustalanie budżetów, planowanie inwestycji czy opracowywanie planów finansowania.
- Pozyskiwanie kapitału: Przedsiębiorstwo musi zdobyć odpowiednie źródła finansowania, które pozwolą realizować planowane działania. Może to obejmować pozyskiwanie kapitału własnego (np. poprzez emisję akcji), kapitału obcego (np. kredyty, obligacje) czy korzystanie z innych źródeł finansowania (np. dotacje, leasing).
- Zarządzanie płynnością finansową: Przedsiębiorstwo musi dbać o bieżącą płynność finansową, czyli utrzymanie odpowiedniego poziomu gotówki i innych środków płatniczych, aby być w stanie terminowo regulować swoje zobowiązania. Zarządzanie płynnością finansową może obejmować monitorowanie przepływów pieniężnych, optymalizację obrotu kapitałem obrotowym czy zarządzanie należnościami i zobowiązaniami.
- Zarządzanie kosztami: Przedsiębiorstwo powinno dążyć do optymalizacji swojej struktury kosztów, aby zwiększyć efektywność działania i generować zyski. Zarządzanie kosztami może obejmować identyfikację i analizę kosztów, wdrażanie działań kosztowych czy weryfikację efektywności tych działań.
- Zarządzanie inwestycjami: Przedsiębiorstwo musi podejmować decyzje dotyczące inwestowania swoich zasobów finansowych w projekty, które przyniosą największe korzyści. Zarządzanie inwestycjami może obejmować analizę i ocenę projektów inwestycyjnych, monitorowanie realizacji inwestycji czy kontrolę efektywności inwestycji.
- Zarządzanie ryzykiem finansowym: Przedsiębiorstwo musi identyfikować, oceniać i kontrolować różne rodzaje ryzyka finansowego, takie jak ryzyko kredytowe, ryzyko walutowe czy ryzyko stawy procentowej. Zarządzanie ryzykiem finansowym może obejmować opracowywanie strategii zarządzania ryzykiem, stosowanie instrumentów finansowych do zabezpieczania ryzyka czy monitorowanie i kontrolowanie ekspozycji na ryzyko.
- Monitorowanie i kontrola finansów: Przedsiębiorstwo powinno śledzić swoją sytuację finansową, aby ocenić, czy osiąga założone cele i czy jest w stanie sprostać swoim zobowiązaniom. Monitorowanie i kontrola finansów może obejmować analizę wskaźników finansowych, sporządzanie sprawozdań finansowych czy przeprowadzanie audytów wewnętrznych i zewnętrznych.
- Analiza finansowa: Analiza finansowa pozwala na ocenę kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz identyfikację mocnych i słabych stron. Analiza finansowa może obejmować analizę wskaźników finansowych, analizę przepływów pieniężnych czy analizę rentowności inwestycji.
- Podjęcie decyzji finansowych: Na podstawie wyników analizy finansowej, przedsiębiorstwo podejmuje decyzje dotyczące swoich działań finansowych, takich jak zmiana strategii finansowej, realizacja inwestycji czy restrukturyzacja finansowa.
- Komunikacja z interesariuszami: Przedsiębiorstwo musi utrzymywać relacje z interesariuszami, takimi jak inwestorzy, kredytodawcy, pracownicy czy partnerzy biznesowi, informując ich o swojej sytuacji finansowej i podejmowanych działaniach. Komunikacja z interesariuszami może obejmować prezentowanie sprawozdań finansowych, udział w konferencjach czy prowadzenie rozmów z inwestorami.
Podsumowując, proces zarządzania finansami przedsiębiorstwa obejmuje szereg etapów, które są wzajemnie powiązane i mają na celu zapewnienie stabilności finansowej oraz długoterminowego wzrostu wartości przedsiębiorstwa. Kluczowe aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstwa obejmują planowanie finansowe, pozyskiwanie kapitału, zarządzanie płynnością finansową, optymalizację kosztów, zarządzanie inwestycjami, ryzykiem finansowym, monitorowanie i kontrolę finansów, analizę finansową, podejmowanie decyzji finansowych oraz komunikację z interesariuszami.
Proces zarządzania finansami przedsiębiorstwa obejmuje dwie zasadnicze sfery i sprowadza się do konieczności dwóch grup decyzji: decyzji inwestycyjnych i decyzji finansowych. Decyzje inwestycyjne dotyczą kształtowania wielkości i struktury aktywów niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. Istotą ich jest wykorzystywanie kapitału. Decyzje finansowe dotyczą z kolei źródeł finansowania tych aktów, w szczególności ich rozmiarów, rodzajów i struktury. Są to więc decyzje o pozyskaniu kapitału.[1]
Proces zarządzania finansami firmy jako proces decyzyjny rozpoczyna się od sformułowania potrzeb w zakresie zmian i struktury aktywów. Te zamierzenia są następnie konfrontowane z możliwościami i warunkami ich sfinansowania, w tym także z możliwościami i warunkami pozyskiwania nowych źródeł finansowania. W wyniku tej konfrontacji może być podjęta pozytywna lub negatywna decyzja o inwestowaniu w zależności od możliwości ich sfinansowania kapitałem oraz od relacji pomiędzy kosztem tego kapitału a uzyskanymi efektami.
[1] J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, Warszawa 1999, s. 14.